Ամստերդամում բացվեց Մաթեոս Ծարեցու հայկական մշակութային կենտրոնը

 

Ամստերդամում բացվեց Մաթեոս Ծարեցու հայկական մշակութային կենտրոնը, այդ մասին հայտնում է Mateos Tsaretsi bibliotheek կայքը (Նիդ.օրագրի ռեպորտաժը կներկայացնենք ավելի ուշ):

Նոյեմբերի 8-ին Ամստերդամի պատմական Կրոմ Բոմսլուտ փողոցում հանդիսավորությամբ բացվեց Մաթեոս Ծարեցու Կենտրոնը՝ բաղկացած գրադարանից և հայկական ժառանգության բաժնից։ Կենտրոնի նպատակն է պահպանել և զարգացնել հայ մշակութային և պատմական ժառանգությունը Նիդերլանդներում։

Աննա Մարիա Մաթթարը ներկայացրեց կենտրոնի անունը կրող Մաթեոս Ծարեցու պատմությունը՝ 17-րդ դարի հայ եպիսկոպոսի, որը Ամստերդամ էր եկել՝ առաջին հայերեն Աստվածաշունչը տպագրելու համար։ Գրադարանը արդեն ունի հարյուրավոր գրքեր՝ ստացված Հայաստանից և սփյուռքից, իսկ հավաքածուն հասանելի է առցանց՝ 🌐 mateostsaretsi.nl։

Ելույթներից հետո միջոցառման ընթացքում հնչեցին նաև հին հայկական երգեր, որոնք ներկայացրեց Մերի Այգեցին, ստեղծելով ջերմ ու հուզիչ մթնոլորտ։ Իրադարձությունը եզրափակվեց հայկական գինով և հյուրասիրությամբ։

Hasmik Khalafyan / Նիդ.օրագիր/11.11.2025

Մեծ սիրով և ոգևորությամբ   մասնակցեցի  Ամստերդամում գտնվող «Մաթէոս Ծարեցի գրադարանի և սփիւռքի ժառանգութեան կեդրոնի» բացմանը։ Շատ տպավորիչ  էր, թե ինչպես էր  ոչ հայազգի' հայագետ , թարգմանչուհի և լեզվաբան Աննա Մատարը, ով ազգությամբ նիդերլանդուհի է, և հանդիսանում է նորաստեղծ  Մաթեոս Ծարեցու գրադարանի տնօրենը և հիմնադիրը , հայկական գրքերը, որոնք հայկական եկեղեցու, և հայկական համայնքի  հովանու տակ էին գտնվում , Աննան  թվայնացրել է և հասու դարձրել  ընթերցողներին  ասելով` 

«Հրամմե՜ցէք, և բացայայտեցեք գրքերով, պատմութիւններով, արուեստով ու մշակութային ժառանգութեամբ լի աշխարհը»։

Ես հանդես եկա իմ նոր ստեղգործությամբ, և կարծում եմ  իմ նկարը իր ուրույն տեղը կգրավվի գրադարանում, որին ես  անվանել եմ հենց  «Մաթեոս Ծարեցի», ում ջանքերով հիմնադրվեց Ամստերդամում   հայկական տպարանը և 1661թ տպագրվեց «Յեսուս որդի է  Հօրմիածին» առաջին գիրքը։ Այդ տպարանում է լույս տեսել 1666թ ին առաջին  տպագիր Աստվածաշունչը, որը հիմա գտնվում է Մատենադարանում։

Op 8 november werd aan de Krom Boomsloot het Mateos Tsaretsi Centrum geopend, bestaande uit een bibliotheek en erfgoedcentrum. Het doel: het behoud van Armeens erfgoed in Nederland. De ceremonie vond plaats in het Nederlands, met aanwezigheid van de Armeense priester en ambassadeur.

Dikran benadrukte de noodzaak om erfgoed te bewaren, geïnspireerd door het thema “Wat had jij in je koffer?”, symbool voor het persoonlijke en culturele erfgoed van migranten. De Armeense gemeenschap in Amsterdam bestaat inmiddels uit meerdere generaties en nieuwkomers uit Armenië zelf.

Anna Maria Mattaar vertelde over Mateos Tsaretsi, naamgever van het centrum, was een 17e-eeuwse bisschop die naar Amsterdam kwam om de eerste Armeense bijbel te drukken.  De bibliotheek omvat inmiddels honderden boeken, aangevuld met donaties uit Armenië en de diaspora. De collectie, in diverse talen, is online te raadplegen via mateostsaretsi.nl.

Khatchik wees op de rol van sociale media als digitaal ontmoetingsplein voor de Armeense diaspora, waar verhalen, objecten en nieuws gedeeld worden.

Sinorik vertelde persoonlijk over haar “koffer van erfgoed” — van een blauwe walkman tot familievoorwerpen — en kondigde een toekomstig evenement aan (april 2026) rond de koffers uit Dikranagerd.

Elise Aghazarian presenteerde een plan om migratieverhalen van Armeniërs in Nederland vast te leggen via interviews, om zo het immateriële erfgoed te documenteren.

Historicus René Bekius sloot af met een lezing over de Armeense aanwezigheid in Amsterdam sinds 1627, waaronder de oprichting van de eerste drukkerij en later de kerk aan de Krom Boomsloot (1715).

Tussen de toespraken door zong Mary Aygetsi ontroerende, oude Armeense liederen uit Mush en Sasun, waarmee ze de sfeer van het erfgoed levend maakte.

De feestelijke opening werd afgesloten met een prachtig Armeens lied van Mary Aygetsi, vergezeld door Armeense wijn en hapjes – een warme viering van levend erfgoed in het hart van Amsterdam.