Երևանի ցայտաղբյուրները

07.08.2025/Նիդ.օրագիր/Երևան

Երևանը ոչ միայն պատմական շերտերով հարստացած քաղաք է, այլև ջրի ու քարի համադրությամբ ստեղծված յուրահատուկ մշակութային միջավայր։ Ցայտաղբյուրները՝ որպես քաղաքի ինքնության խորհրդանիշներից մեկը, տարիներ շարունակ եղել են թե՛ գործնական, թե՛ գեղագիտական նշանակության կոթողներ։ Դրանք զարդարում են հրապարակները, այգիները և փողոցները, միաժամանակ հիշեցնելով քաղաքի անցյալն ու գեղարվեստական ճաշակը։

Ազնավուրի հրապարակի  ցայտաղբյուրը

Երևանի սրտում գտնվող Շառլ Ազնավուրի հրապարակը, բացված 2001 թվականին, դարձել է մշակութային հանդիպումների և զբոսանքի սիրելի վայր։ Հրապարակը զարդարում է ժամանակակից ոճով ստեղծված ցայտաղբյուր, որի ջրային շարժը ներդաշնակ է շրջակա միջավայրի հետ։ Հրապարակում տեղադրված ջրային կոմպոզիցիան հատկապես գիշերը՝ լուսավորության ներքո, ստանում է գունային և ջրային դինամիկ էֆեկտ, որն այն դարձնում է զբոսաշրջիկների և քաղաքի բնակիչների համար լուսանկարելու ամենասիրելի կետերից մեկը։

Հանրապետության հրապարակ. դասական ու խորհրդանշական

Հանրապետության հրապարակը՝ Ալեքսանդր Թամանյանի գլխավոր հորինվածքներից մեկը, իր ճարտարապետական ներդաշնակության կողքին հայտնի է նաև խոշոր ջրային համակարգով։ Հրապարակում տեղադրված երաժշտական և գունային ցայտաղբյուրները ոչ միայն գեղագիտական հաճույք են պարգևում, այլև դարձել են Երևանի այցեքարտերից մեկը։ Ամառային երեկոներին այստեղ կազմակերպվող ջրային շոուները, համադրելով հայկական և համաշխարհային երաժշտությունը, գրավում են հազարավոր այցելուների ուշադրությունը։

Երևանի 2750-ամյակին նվիրված ցայտաղբյուրը

1968 թվականին Երևանը տոնեց իր հիմնադրման 2750-ամյակը, որի շրջանակում ստեղծվեցին մի շարք քաղաքային նոր կառույցներ։ Այդ հոբելյանին նվիրված հատուկ ցայտաղբյուրը, տեղադրված քաղաքի կենտրոնում, խորհրդանշում էր Երևանի հնությունը և ժամանակակից շունչը։ Ջրի ճառագայթները, որոնք բարձրանում էին քարե և մետաղական կոնստրուկցիաներից, խորհրդանշում էին Արարատյան դաշտի կենարար ջրերը։

Վարդանյան եղբայրների նվերը՝ Երևանի 2800-ամյակին

2018 թվականին Երևանի 2800-ամյակի առթիվ բացվեց Վարդանյան եղբայրների այգին՝ շքեղ կանաչապատ տարածք, որտեղ տեղադրված են մի քանի յուրօրինակ և տեխնոլոգիապես հագեցած ցայտաղբյուրներ։ Այգու ջրային համակարգերը ստեղծված են այնպես, որ տարվա տարբեր եղանակներին ապահովեն և՛ զով մեղմ մթնոլորտ, և՛ գեղարվեստական ներկայացում։ Երեկոյան ժամերին այստեղ կազմակերպվող լույսի և ջրի համադրությունները համընկնում են երաժշտական ռիթմերին, դարձնելով տարածքը կենդանի արվեստի մի հատված։

Ցայտաղբյուրների մշակութային նշանակությունը

Երևանի ցայտաղբյուրները միայն ճարտարապետական կամ ինժեներական կառույցներ չեն։ Դրանք հիշողության և քաղաքային հպարտության մաս են՝ միավորելով սերունդներին և արտացոլելով քաղաքի մշակութային ուղին։ Ամեն մի հրապարակային ջրային կառույց իր մեջ կրում է ժամանակի շունչը, դառնում է պատմության կենդանի վկան և քաղաքային կոլեկտիվ հիշողության տարր։

Hay  Azian