ԵՐԲ ՍՐԲԱԶԱՆԸ ՏԵՂՈՒՄ ՉԷ...

«Նիդերլանդական օրագիրը» իրականացնում է մի հետաքրքիր նախագիծ, որը պատմում է Ամատունիների իշխանական տոհմի մասին։ Այս գործում թվում էր, որ մեր համագործակցությունը պիտի մեծապես կարևորվեր։ Եթե մեզ ջերմորեն ընդունեցին և օպերատիվ աջակցություն ցուցաբերեցին Հայաստանի ազգային արխիվն ու ազգային գրադարանը, ապա հիասթափությունը մեծ եղավ Օշականում, որտեղ սպասում էինք առավել ջերմ ընդունելության՝ հատկապես հաշվի առնելով Ամատունիների նշանակալի ավանդը այդ վայրում։

Օշականում ազատ նկարահանումներից հետո ցանկացանք հինգից տասը րոպե նկարահանում իրականացնել դպրատուն-թանգարանի ներսում։ Աշխատակից Կարինե Սարգսյանը նշեց, որ անհրաժեշտ է Տեր հոր թույլտվությունը, տրամադրեց նրա հեռախոսահամարը, և մենք կապ հաստատեցինք՝ ակնկալելով հարցի արագ լուծում։ Օշականի հոգևոր հովիվ Վազգեն քահանան փոխանցեց Արագածոտնի առաջնորդարանի համարը, որտեղից Արտակ սարկավագը հայտնեց, որ Սրբազանը տեղում չէ, սակայն նամակ է ուղարկել այդ մասին։ Մենք համբերությամբ բավական սպասելուց հետո կրկին զանգահարեցինք Տեր Վազգենին, ով խոստացավ տեղեկացնել, երբ պատասխան լինի։

Հուլիսի 17-ին, հաջորդ օրը, բազմաթիվ զանգերի և հորդորների միջոցով փորձեցինք պարզել ընթացքը՝ ընդգծելով, որ ձգձգվող գործընթացները խոչընդոտում են ոչ միայն մեր աշխատանքը, այլ նաև եկեղեցու և հանրության միջև ձևավորված վստահության մթնոլորտը։ Արտակ սարկավագը միայն մեկ օր ուշ տեղեկացրեց, որ անհրաժեշտ է ուղարկել պաշտոնական էլեկտրոնային նամակ, ինչը անմիջապես արեցինք։ Սակայն միայն երրորդ օրը, կեսօրին, երբ արդեն վերադարձի ճանապարհին էինք, Տեր Վազգեն քահանա Հովհաննիսյանը զանգահարեց և հայտնեց, որ թույլտվությունը տրված է։ Էլ. փոստը բացելիս մեր նամակի պատասխանը չկար, և արդյունքում թույլտվությունը ստացանք բանավոր կերպով։

Այս ամենից կարելի է եզրակացնել, որ հանրության հետ աշխատանքի առկա պաշտոնական, երբեմն ծանրաբեռնված բյուրոկրատական համակարգը ոչ միայն դժվարացնում, այլ հաճախ նաև օտարեցնում է հասարակությանը։ Բարդ ու երկարատև ընթացակարգերը արհեստականորեն ծանրաբեռնում են համագործակցությունը՝ ստեղծելով անհարգալից վերաբերմունքի տպավորություն, հատկապես երբ խոսքը կարճատև և հանրային կարիքներ սպասարկող նկարահանումների մասին է։

Թույլտվությունը, որն ի վերջո տրվեց բանավոր ձևով, առանց պաշտոնական գրավոր արձագանքի, վստահություն չի ներշնչում ապագա նախաձեռնությունների համար։ Այսպիսի պրակտիկան անհրաժեշտ է վերափոխել՝ ապահովելու առավել բաց, արագ և վստահելի միջավայր, որտեղ լրատվամիջոցներն իրենց զգան հարգված և աջակցված՝ ոչ թե սահմանափակված ու փակված։

Դուրս է գալիս, որ տեղում աշխատող դպրատան աշխատակիցն ու հոգևոր հովիվը զրկված են այս հասարակ հարցը լուծելու իրավասությունից:

Մենք եկել էինք նկարահանելու Մեսրոպ Մաշտոցի գրչության, Ամատունիների ակտիվ մասնակցությամբ կառուցված եկեղեցու, զանգակատան, Վահան Ամատունու հուշաքարի և դպրատան անգերազանցելի ժառանգությունը՝ երիտասարդ սերնդի մեջ գիտակցության, հպարտության և հոգևոր կապվածության ամրապնդման նպատակով։

Վստահ ենք, որ այս գործընթացները կարելի էր կազմակերպել շատ ավելի պարզ, արագ և հարգալից ձևով՝ բացառելով միջնորդների մի ամբողջ շղթան, որը միայն նվազեցնում է եկեղեցու հեղինակությունը։ Հատկապես հինգ րոպեանոց նկարահանումների համար նման բյուրոկրատական խոչընդոտները արհեստականորեն ծանրաբեռնում են համագործակցությունը, խաթարում եկեղեցու և հանրության միջև ձևավորված վստահության միջավայրը և հաղորդում անհարգալից վերաբերմունքի տպավորություն, ինչը հակասում է Հայ Եկեղեցու ծառայողական առաքելությանը։

Օշականի դպրատան նկարահանման թույլտվությունը պահանջեց դպրատան աշխատակցի, եկեղեցու հովիվ Վազգեն քահանայի, Արտակ սարկավագի և Սրբազանի մասնակցություն, որոնք հերթով միմյանց էին ուղղորդում։ Վերջինիս բացակայության պատճառով գործընթացը ձգձգվեց, ստեղծելով թանկարժեք ժամանակի կորուստ և անհասկացողություն կողմերի միջև։

Եթե անգամ Սրբազանը բացակայում էր կամ հասու չէր նամակներին պատասխանելու, կարելի էր դա ավելի վաղ ասել և գործարկել կանոնակարգված մեխանիզմ՝ նման փոքր հարցերի արագ լուծման համար, մանավանդ երբ խոսքը հանրային ցուցադրության մասին է, ինչը բոլորի շահերից է բխում։

Այսպիսի միջավայրում դժվար է պահպանել ժամանակակից գործելակերպի, բացության և համագործակցության մակարդակը, որն այնքան անհրաժեշտ է հանրային և լրատվական գործունեության ժամանակ։

Հարգանքով խնդրում ենք վերանայել այս քաղաքականությունը՝ ապահովելու մամուլի և եկեղեցու համագործակցության թափանցիկությունը, հնարավորություն տալու հասարակությանը առավել հեշտությամբ ծանոթանալու մեր ազգային ու հոգևոր ժառանգությանը և վերականգնելու այն վստահությունը, որն այսօր կենսական է մեր ժողովրդի համար։

Կար մարդկային ջերմություն՝ մասնավորապես դպրատան աշխատակից Կարինե Սարգսյանի, ում հետ խոստացանք համագործակցել, և Տեր Վազգեն քահանա Հովհաննիսյանի կողմից, սակայն ինստիտուցիոնալ գործընթացները մնացին անարդյունավետ՝ խաթարելով համագործակցության տպավորությունը։

Իհարկե մենք չենք վատնել այդ երկար սպասման թանկարժեք ժամանակը և նկարահանումներ իրականացրինք Օշականում։ Ընթացքում Տեր Վազգենին խնդրեցինք ներկայանալ և իր խոսքը ասել, ինչը խոստացավ անել, երբ թույլտվությունը լինի։ Մեր աչքից չվրիպեցին նաև առկա թերությունները, բացթողումները և համակարգային սխալ աշխատաոճը, որոնք կներկայացնենք մեր տեսաերիզում։

Այստեղ խնդիրը անհատների մեջ չէ, այլ համակարգի կազմակերպչական և արժեքային բացերի։ Այնուհանդերձ, մենք շարունակում ենք խորապես հարգել Հայ Եկեղեցու առաքելությունը՝ պատրաստ լինելով համատեղել մեր աշխատանքը հանուն մեր ժողովրդի հոգևոր, մշակութային և ազգային կյանքի զորացման։

 «Նիդերլանդական օրագիր»

«Ամատունիների իշխանական տոհմի մասին նախագծի թիմ»
Օշական` 15-18 հուլիսի

-------------

Տեր Մկրտիչ եպիսկոպոս Պռոշյանը`Արագածոտնի թեմի առաջնորդն է, լուսանկար aragatsotnitem.am կայքից

-------

The “Netherlands Diary” is implementing an interesting project about the princely Amatuni family. In this endeavour, it seemed our cooperation would be highly valued. While we were warmly received and efficiently assisted by the National Archives of Armenia and the National Library, our experience in Oshakan was, unfortunately, disappointing. We had expected warmer support there, given the significant legacy of the Amatuni family in that place.

After filming freely around the village, we sought to record a brief five-to-ten-minute segment inside the Oshakan School-Museum. Employee Karine Sargsyan explained that we would need the priest’s permission and kindly provided his phone number. Hoping for a quick resolution, we contacted him. Father Vazgen, the spiritual pastor of Oshakan, then gave us the number of the Aragatsotn Diocese, where Deacon Artak informed us that the Bishop was not present but had been emailed about the matter. After waiting patiently in the staff room for quite some time, we called Father Vazgen again, who told us he would inform us as soon as there was a response.

The next day, July 17, through repeated calls and appeals, we tried to clarify the status of our request, stressing that prolonged procedures were hindering not only our work but also the atmosphere of trust between the Church and the public. Deacon Artak informed us, a day later, that we needed to send an official email, which we immediately did. However, it was only on the third day, by noon – when we were already on our way back – that Father Vazgen Kahana Hovhannisyan called to say permission had been granted. Upon opening our email, we saw there was no reply, and in the end, the permission was given verbally.

What conclusion can be drawn from this? Once again, it becomes clear that there exists a cumbersome, often overloaded bureaucratic system in public communication, which not only complicates cooperation but can also alienate society. Lengthy and complex procedures unnecessarily burden collaboration and create an impression of disrespect, especially when it concerns short and public-serving filming activities.

Even when the permission was granted, it came verbally without an official written response, which does not inspire confidence for future initiatives. Such practices need to be reformed towards a more open, swift, and reliable environment where media representatives feel their cooperation is based on mutual respect rather than restrictions and barriers.

We had come to film and present to the public the unparalleled heritage of Mesrop Mashtots’ calligraphy school, the church built with active participation from the Amatuni family, the bell tower, the memorial stone of Vahan Amatuni, and the school – all with the purpose of strengthening awareness, pride, and spiritual connection among the younger generation.

We are confident that this process could have been organised in a much simpler, quicker, and more respectful manner by avoiding an entire chain of intermediaries, which in reality diminishes the Church’s operational credibility. Especially in the case of a five-minute filming, such bureaucratic obstacles unnecessarily burden cooperation, undermine the trustful environment between the Church and the public, and convey a sense of disrespect that is contrary to the Armenian Church’s mission of service.

To obtain permission for filming inside Oshakan’s school-museum, we were redirected through multiple intermediaries – the museum employee, Father Vazgen Kahana, Deacon Artak, and the Bishop – who successively referred us to one another. Due to the Bishop’s absence, the process was delayed, causing a needless loss of valuable time and creating confusion among all parties involved.

Even if the Bishop was unavailable or unable to respond to emails promptly, this should have been communicated earlier, enabling a regulated mechanism for swiftly resolving such minor issues – especially when showcasing the museum serves the interests of both sides.

It is difficult to maintain a modern, open, and cooperative standard of engagement under such conditions, which is especially necessary when working with public and media structures.

We respectfully ask you to reconsider this policy to ensure transparency in Church-media cooperation, to enable society to access our national spiritual heritage more easily, and to restore the trust that is so vital for our people today.

There was human warmth, particularly from museum employee Karine Sargsyan, with whom we promised to continue cooperating, and from Father Vazgen Kahana Hovhannisyan. However, the institutional processes remained ineffective, undermining the overall impression of cooperation.

Of course, we did not waste the precious time lost while waiting and continued filming in Oshakan. During that time, we asked Father Vazgen to come and speak on camera, and he promised to do so once permission was granted. We also noticed existing shortcomings and oversights, which, compared to the three-day delay for a five-minute filming, are significant. These issues, along with the systemic flaws in operational approach, will be presented in our upcoming video.

The problem here does not lie with individuals but with organisational and value-based gaps in the system itself. Nevertheless, we continue to deeply respect the mission of the Armenian Church and remain ready to align our work together for the strengthening of our people’s spiritual, cultural, and national life.