Տանկեր Վլիսինգենի նավահանգստում

 

Նիդերլանդների լրատվամիջոցներն այսօր ուշադրություն են դարձրել Վլիսինգեն նավահանգստում ամերիկյան բանակի կողմից բեռնաթափվող 1275 տանկերին, հրետանային և այլ զինտեխնիկային։ Մարտական ​​մեքենաները մեկնելու են Լեհաստան և Լիտվա, որտեղ օգտագործվելու են բազավորված ԱՄՆ բանակի ստորաբաժանման կողմից։

Ինչպես հաղորդում PZC մարզային թերթը Լրատվամիջոցների հետաքրքրությունը բեռնաթափման և բեռնման նկատմամբ ճնշող է: Մամուլի խոսնակի խոսքով՝ դա անքակտելիորեն կապված է ուկրաինական պատերազմի հետ։ Նավահանգստի տարածքում անվտանգության համար պատասխանատու հրամանատար Պիտեր վան Դորստն ընդգծել է, որ բանակային տեխնիկայի ժամանումը կապ չունի ներկա պատերազմի հետ։ 2014 թվականին Ղրիմը միացնելուց հետո ԱՄՆ-ը, նրա խոսքով, որոշել է ուժեղացնել ռազմական ներկայությունը Լեհաստանում և Լիտվայում։

https://www.pzc.nl/vlissingen/amerikaans-spektakel-leger-is-begonnen-met-uitladen-van-1275-tanks-in-vlissingen~ae1cbed2/

Նիդերլանդների կոալիցիոն կուսակցությունները առաջարկում են օդային կամուրջ հաստատել

 

Federatie Armeense Organisaties Nederland

Հոլանդահայ կազմակերպությունների ֆեդերացիա

Մամլո հաղորդագրություն

Նիդերլանդների կոալիցիոն կուսակցությունները առաջարկում են օդային կամուրջ հաստատել դեպի Արցախ

Հաագա, 12 հունվարի 2023 – Նիդերլանդների հայկական կազմակերպությունների Ֆեդերացիան իր զորակցությունն է հայտնում ծանր կացության մեջ հայտնված արցախահայությանը և տեղեկացնում, որ Նիդերլանդների կառավարական կոալիցիայի երկու կուսակցության արտաքին քաղաքական հարցերով խոսնակներ՝ Ագնես Մյուլդերը (Agnes Mulder – CDA) և Դոն Սեդերը (Don Ceder – ChristenUnie) հարցեր են հղել երկրի արտաքին գործերի նախարար՝ Վոպկե Հուկստրային՝ (Wopke Hoekstra) Լաչինի միջանցքի շրջափակման հետևանքով ստեղծված Լեռնային Ղարաբաղի սննդի և դեղամիջոցների պակասի վերաբերյալ:

• Ծանո՞թ եք տեղեկատվությանը, որ Լաչինի միջանցքի շրջափակման պատճառով Լեռնային Ղարաբաղը տառապում է սննդի և դեղորայքի պակասից։

• Կիսու՞մ եք Հայաստանի կառավարության մտահոգությունները, որ շրջափակումը կարող է հումանիտար ճգնաժամի հանգեցնել Լեռնային Ղարաբաղում:

• Ի՞նչ լրացուցիչ ջանքեր կարող են գործադրել Նիդերլանդները և Եվրամիությունը Լեռնային Ղարաբաղին մարդասիրական օգնություն տրամադրելու համար։

• Հնարավո՞ր է օդային կամուրջ բացել դեպի Լեռնային Ղարաբաղի անկլավ՝ սննդամթերքի և դեղորայքի մատակարարումն ապահովելու համար։

• Ճի՞շտ է, որ Եվրամիությունն ու ԱՄՆ-ն Ադրբեջանին հորդորել են կրկին ապահովել մարդկանց և ապրանքների ազատ և անվտանգ տեղաշարժը միջանցքով: Եթե ​​այո, ապա ինչպիսի՞ն է եղել Ադրբեջանի արձագանքը։

• Ուրիշ ի՞նչ հնարավորություններ ունեն Նիդերլանդները՝ Ադրբեջանին համոզելու Լաչինի միջանցքը կրկին հասանելի դարձնելու համար։

• Ո՞ր բնապահպանական կազմակերպությունն է պատասխանատու Լաչինի միջանցքի շրջափակման համար և ինչպիսի՞ն է այդ կազմակերպության կարգավիճակը Ադրբեջանում։ Այդ կազմակերպությունները նախկինում նման գործողություններ ձեռնարկե՞լ են։

• Ի՞նչն է պատճառը, որ տեղակայված ռուս զինվորները չեն ապահովում Լաչինի միջանցքում անխափան տեղաշարժը։

• Որքանո՞վ են փոխվել Ռուսաստանի և Հայաստանի հարաբերությունները Ուկրաինայի պատերազմի սկսվելուց հետո։

• Կիսու՞մ եք մեր այն տեսակետը, որ Եվրամիությունը և ՄԱԿ-ը պետք է ավելի մեծ դեր խաղան տարածաշրջանում՝ Հարավային Կովկասում կայուն խաղաղության հասնելու համար: Եթե ​​այո, ապա ինչպե՞ս դրան կարելի է հասնել:

• Արդյո՞ք տարբերակ է ԵՄ նոր դիտորդական առաքելություն սկսել Լաչինի միջանցքի տարածքում:

Նիդերլանդների հայկական կազմակերպությունների Ֆեդերացիան շարունակում է իրազեկման արշավը և պայքարը Լաչինի միջանցքի շուտափույթ վերաբացման ուղղությամբ։

Հարգանքի տուրք հայ լրագրող Հրանտ Դինքին

 

Տես հայերեն տեքստը` ներքևում։ See English text below.

Eerbetoon aan de 16 jaar geleden vermoorde

Armeense journalist Hrant Dink

Deze bijeenkomst is georganiseerd door

• International Institute for Research and Education (IIRE)

• Federatie Armeense Organisaties Nederland (FAON)

• Raad van Gemeenschappen uit Koerdistan (DEMNED)

Datum: Vrijdag 20 januari 2023

Tijd: 19.15 uur

Plaats: IIRE Institute

Adres: Lombokstraat 40 – 1094 AL Amsterdam

Toegang: Vrij – Aanmelding noodzakelijk via herdenkinghdink@gmail.com

Sprekers: Adnan Celik en Hovsep Hayreni

Moderator: Ayhan Isik

Muziek: Emrah Oguztürk

19 januari 2023 is het 16 jaar geleden dat de Armeense journalist Hrant Dink werd vermoord. In zijn laatste column in het Armeense weekblad Agos, een paar uur voor hij werd doodgeschoten, verzucht hij aan het adres van de regering: “Weten zij wat het is veroordeeld te zijn tot een leven als een schichtige duif? Weet u het?”

De wereld was geschokt toen op 19 januari 2007 de Armeens-Turkse journalist en hoofdredacteur van het weekblad Agos, Hrant Dink, in koelen bloede voor de deur van zijn kantoor in Istanboel werd doodgeschoten door een zeventienjarige Turkse nationalist. Ondanks dat hij bedreigd werd, was hij verder gegaan als pleitbezorger voor wederzijds respect tussen de meerderheidsbevolking en de minderheden in Turkije. Dink bracht in Turkije ook nadrukkelijk de Armeense Genocide uit 1915 onder de publieke aandacht, hetgeen hem op vervolging kwam te staan. Turkije kent een lange traditie van politieke moorden. 16 jaar na de moord is deze politieke moordzaak, zoals vele andere politieke moordzaken in Turkije, nog steeds niet opgehelderd.

Tijdens de bijeenkomst op 20 januari zullen Adnan Celik en Hovsep Hayreni spreken over de Armeens-Koerdische betrekkingen. Het gesprek wordt begeleid door Ayhan Isik. Daarna wodt muziek gespeeld door Emrah Oguztürk.

Tribute to the Armenian journalist Hrant Dink murdered 16 years ago

This meeting is organised by

• International Institute for Research and Education (IIRE) en

• Federation of Armenian Organisations in Netherlands (FAON)

• Council of Communities from Kurdistan (DEMNED)

========================================

Date: Friday, 20 January 2023

Time: 7:15 p.m.

Place: IIRE Institute

Address: Lombokstraat 40 – 1094 AL Amsterdam

Admission: Free - Registration required via herdenkinghdink@gmail.com

Speakers: Adnan Celik and Hovsep Hayreni

Moderator: Ayhan Isik

Music: Emrah Oguzturk

19 January 2023 marks the 16th anniversary of the assassination of Armenian journalist Hrant Dink. In his last column in the Armenian weekly Agos, a few hours before he was shot, he sighs to the government: “Do you know, oh ministers, what kind of a cost it is to imprison a human being into the apprehensiveness of a pigeon? Do you know?”

The world was shocked when on 19 January 2007 the Armenian-Turkish journalist and publisher of the weekly newspaper Agos, Hrant Dink was shot dead by a seventeen-year-old Turkish nationalist in cold blood in front of his office in Istanbul. Although he had been threatened, he continued as an advocate for mutual respect between the majority population and the minorities in Turkey. He explicitly addressed also the Armenian Genocide, which brought him to justice. Turkey has a long tradition of political killings. Sixteen years after the murder, this case of political assassination is still not clarified.

During the meeting on January 20th, Adnan Celik and Hovsep Hayreni will speak about Armenian-Kurdish relations with the participation of moderator Ayhan Isik. Thereafter Emrah Oguzturk will play music.

========================================

Հարգանքի տուրք հայ լրագրող Հրանտ Դինքին

Նրա սպանության 16-րդ տարելիցի կապակցությամբ

Այս միջոցառումը կազմակերպել են`

• Հետազոտության և կրթության միջազգային ինստիտուտը (IIRE)

• Հոլանդահայ կազմակերպությունների ֆեդերացիան (FAON)

• Նիդերլանդներում Քուրդիստանի համայնքների խորհուրդը (DEMNED)

Թվական` Ուրբաթ, 20 հունվարի 2023

Ժամը` 19:15-ին

Վայրը` IIRE ինստիտուտ

Հասցե` Lombokstraat 40 – 1094 AL Amsterdam

Մուտքն ազատ է, անհրաժեշտ է գրանցվել էլ. նամակով` herdenkinghdink@gmail.com

Բանախոսներ`Ադնան Չելիկ և Հովսեփ Հայրենի

Հաղորդավար` Այհան Իշիկ

Երաժշտություն` Էմրահ Օղուզթյուրք

2023 թվականի հունվարի 19-ին լրանում է հայ լրագրող Հրանտ Դինքի սպանության 16-րդ տարելիցը։ Նրա վերջին հոդվածը, որ նա գրել էր այդ ոճիրից ընդամենը մի քանի ժամ առաջ «Ակոս» շաբաթաթերթի համար, ուղղված էր Թուրքիայի իշխանություններին. «Ով նախարարներ, դուք գիտե՞ք այս մասին, թե ինչպիսի ծանր գին է մարդուն դատապարտելն աղավնու երկչոտությանը: Գիտե՞ք»։

Աշխարհը ցնցվեց, երբ 2007 թվականի հունվարի 19-ին Ստամբուլում իր գրասենյակի առջև տասնյոթամյա թուրք ազգայնամոլի սառնասրտորեն արձակած դավադիր գնդակի զոհ դարձավ Թուրքիայի քաղաքացի հայ լրագրող և «Ակոս» շաբաթաթերթի գլխավոր խմբագիր Հրանտ Դինքը։ Չնայած, որ նրան քանիցս սպառնացել էին, սակայն նա իր առաքելությունն էր համարում ջանք չխնայել, որպեսզի Թուրքիայի բնակչության մեծամասնության և փոքրամասնությունների միջև գոյանա փոխադարձ հարգանք: Իր ելույթներում նա բազմիցս անդրադարձել էր Հայոց ցեղասպանությանը, որի հետևանքով նրա նկատմամբ քրեական գործ էր հարուցվել։ Թուրքիան բազմաթիվ քաղաքական սպանությունների բազմամյա ավանդույթ ունի։ Սպանությունից տասնվեց տարի անց, այս հանցագործության գործը, ինչպես բազմաթիվ այլ նմանատիպ գործեր Թուրքիայում, դեռ հստակեցված չէ։

Հունվարի 20-ի ոգեկոչման հանդիպման ընթացքում Ադնան Չելիկը և Հովսեփ Հայրենին կխոսեն հայ-քրդական հարաբերությունների մասին` հաղորդավար Այհան Իշիկի մասնակցությամբ։ Այնուհետև Էմրահ Օղուզթյուրքը ելույթ կունենա երաժշտությամբ։

Հաագայում տեղի ունեցավ ֆրանկոֆոն դեսպանների խմբի հանդիպումը

Հունվարի 10-ին Հաագայում ֆրանկոֆոն դեսպանների խմբի ղեկավար՝ Հայաստանի դեսպան Տիգրան Բալայանի նախագահությամբ, տեղի ունեցավ ֆրանկոֆոն դեսպանների խմբի հանդիպումը՝ նվիրված անցյալ տարեվերջին Ջեբրայում կայացած Ֆրանկոֆոնիայի գագաթնաժողովին։

Ջեբրայի գագաթնաժողովի արդյունքների և ընդունված փաստաթղթերի մասին զեկույցներով հանդես եկան Թունիսի դեսպան Սլիմ Ղարիանին և ԵՄ-ում Ֆրանկոֆոնիայի միջազգային կազմակերպության դեսպան Իսիդորա Մարա Նիանգը։ 

Դեսպան Բալայանը հատուկ անդրադարձ կատարեց գագաթնաժողովի եզրափակիչ փաստաթղթերում Հայաստանի տարածքային ամբողջականության սատարմանը, Լեռնային Ղարաբաղի հիմնադխնրի խաղաղ կարգավորմանն աջակցությանը, պայմանավորվածությունների անշեղ կատարմանը՝ ընդգծելով, ՖՄԿ անդամ երկրների հստակ դիրքորոշոման կարևորությունը։ 

Տեղի ունեցավ քննարկում՝ Հաագայում ֆրանկոֆոն դեսպանների խմբի գործունեության ակտիվացման, ինչպես նաև Հաագայում տեղակայված միջազգային կազմակերպություններում ֆրանսերենի օգտագործման խթանմանն ուղղված նախաձեռնությունների վերաբերյալ։

Հանդիպման ավարտին ՀՀ դեսպանը մասնակիցներին ներկայացրեց Հայաստանի և Արցախի հանդեպ Ադրբեջանի շարունակական սադրանքները, Լաչինի շրջափակման հետևանքով արցախահայությանը վրա հասած  հումանիտար ճգնաժամը՝ բարձր գնահատելով առկա մարտահրավերներին լուծումներ գտնելուն ուղղված Ֆրանսիայի ակտիվ գործողությունները։

Խոսում, պատմում են նիդերլանդահայերը

 

Լրագրող Սարիկ Սևադան, ով  ռեպորտաժներ է պատրաստում հայկական մամուլի`  տվյալ դեպքում Lamedia հարթակի համար,   գտնվելով Նիդերլանդներում, հանդիպել ու զրուցել է հայ համայնքի որոշ ներկայացուցիչների հետ:

 Լրագրողի հեղինակային հաղորդաշարն ունի «Ես և Սփյուռքը» խորագիրը:

Սիրով ներկայացնում ենք նրա Նիդերլանդներին վերաբերող հաղորդումների շարքը:

Իրենց կյանքում ոսկերչության ճակատագրական դերի, եվրոպական կյանքին ինտեգրվելու դժվարությունների, «Alexanian Eyewear» բրենդի ստեղծման, տարածման, ինչպես նաև միջազգային շուկայում առաջատարներից մեկը դառանալու մասին Սարիկ Սևադայի հեղինակային` «Ես և Սփյուռքը» հաղորդաշարում իրենց անցած ճանապարհով կիսվել են Արթուր և Լիլիթ Ալեքսանյանները:

«Որպես հայ` արդեն իսկ քայլող PR եմ». Կարինե Քլյան

 09 սեպ, 2022 թ. Նիդերլանդներում իր ապրած մշակութային շոկի, հայ-հոլանդական արժեքների տարբերության, Անահիտ աստվածուհուն նմանվելու ցանկության և մի շարք այլ թեմաների մասին Սարիկ Սևադայի հեղինակային` «Ես և Սփյուռքը» հողորդաշարի շրջանակներում անկեղծացել է Նիդերլանդների Բիլթհովեն քաղաքի նորընտիր ավագանու անդամ, հասարակական-քաղաքական գործիչ Կարինե Քլյանը:

Կարինե Քլյանին Նիդերլանդներում շատերն են ճանաչում: Նրան գիտեն որպես մշակութային միջոցառումների հմուտ կազմակերպչի: Նաև Ադրբեջանի դեմ բողոքի ընկվզման տեսաերիզներ է պատրաստել «Նիդերլանդական օրագրի» համար: 

 Քչերը գիտեն, որ Կարինեն այս տարի  ընտրվել է Բիլթհովենի քաղաքային խորհրդի անդամ:

Սարիկ Սևադայի ( Sarik Sevada)  հեղինակային` «Ես և Սփյուռքը» հողորդաշարի շրջանակներում նրանք շատ հարցերի շուրջ են զրուցում:

Այս անգամ «Ես և Սփյուռքը» խորագրի ներքո  Լրագրող Սարիկ Սևադան Lamedia հարթակում ներկայացրել է Ալմելոյի Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցական խորհրդի ատենապետ, գործարար, բարերար Օնիկ Գելիջիին: 70-ական թվականներին Թուրքիայի ներկա տարածքից Նիդերլանդներ Գելիջի ընտանիքի տեղափոխվելուց հետո հիմք դրվեց Ալմելոյի ներկա հայ համայնքի ձևավորմանը, որի շուրջ ստեղծվեցին և հաջողությամբ գործում են մի շարք հայկական կառույցներ ու կազմակերպություններ: Հենց այս մասին էլ  Սվետլանա Անդրեասյանի գեղեցիկ թարգմանությամբ պատմում է  Օնիկ Գելիջին:

Խոսում, պատմում են նիդերլանդահայերը

Սարիկ Սեվադայի «Ես և Սփյուռքը» հաղորդաշարի այսօրվա հյուրը Ալմելոյի Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցու հոգևոր հովիվ Տեր Մաշտոց քահանա Բաղդասարյանն է:

Խոսում, պատմում են նիդերլանդահայերը

Լրագրող Սարիկ Սևադան ( Sarik Sevada), Lamedia և մեր հարթակի համար Նիդերլանդներում այս անգամ հանդիպել ու զրուցել է Սվետլանա Անդրեասյանի ( Svetlana Andresian ) հետ։

Շատերդ եք նրան ճանաչում, բայց այնուամենայնիվ մեր տասնյակ հազարավոր ընթերցողներին ուզում ենք ներկայացնել, որ Սվետլանա Անդրեասյանը Ալմելոյի «Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց» հայկական կիրակնօրյա դպրոցի տնօրենն է: Դպրոցի հիմնադրման օրվանից՝ 2003թ. նոյեմբերի 27-ից, նվիրվել է մատաղ սերնդի հայեցի դաստիարակմանը, նրա սաները հասու են հայկական լեզվին ու մշակույթին, պատմությանն ու և կրոնին: Տիկին Սվետլանան միշտ կատարելագործում է իր հմտությունները, աշխատում իր վրա: Նա հմուտ թարգմանչուհի է, լրագրող ու հոգեբան, շատերն են դիմել նրա օգնությանը ու գոհ են մնացել, իսկ նախասիրություններում նախապատվելին իր ստեղծած տուրիստական գործակալությունն է, որով բազմաթիվ հոլանդացիներ ու մեր հայրենակիցներ զարմանահրաշ ճանապարհորդություններ են կատարել բիբլեական Հայաստանով: Տիկին Սվետլանան նաև բարերար է ու միշտ նրանց կողքին է, ովքեր դրա կարիքն ունեն: Իսկ մնացածի մասին՝ ինքը կպատմի, մեր շատերի կողմից սիրված Սվետլանա Անդրեասյանը...

Խոսում, պատմում են նիդերլանդահայերը

 Լրագրող Սարիկ Սևադան ( Sarik Sevada), Lamedia և մեր հարթակի համար հանդիպել ու զրուցել է նիդերլանդաբնակ գործարար Գարիկ Մարտիրոսյանի հետ:

Դուք կծանոթանաք գործարարի, նրա «Բենելյուքս» օղիների ստեղծման պատմության, «Բենելյուքս Հելլաս» ընկերության, այնուհետև նրա շինարարական կազմակերպության, նրա մարդկային տեսակի ու էլի, էլի շատ բաների մասին:

«Հայն ամենուր է յուրահատուկ». գործարար Դավիթ Աբրահամյան

Հայաստանում նոր գյուղատնտեսական ներդրում իրականացնելու, «Prestige» ելակների ընկերությունում իր ավանդի, հայի ինքնության և Հայաստանասիրության մասին զրուցել ենք նիդերլանդաբնակ գործարար Դավիթ Աբրահամյանի հետ։

Եվրոպայում խոհարարական աշխարհում մեծ հաջողությունների, մի շարք խոհարարական միջազգային մրցույթներում հաղթանակներ տարած,  «Վիլլա լա Բելլա» ռեստորանի հիմնադրման և օտարազգիների համար սիրելի վայր դառնալու, ուտեստներին գեղագիտական ճաշակ հաղորդելու, Հայի ու Հայաստանի մասին զրուցել ենք խոհարար, «Վիլլա լա Բելլա» ռեստորանի հիմնադիր Կարո Իսկեջյանի հետ:

«Հայաստանն իմ արյան կանչն է». Գայանե Զոհրապ-Պարոնիկյան

Մանկության հուշերի, արվեստի, մանկավարժության նրբությունների, այնուհետև Նիդերլանդներ տեղափոխվելու և ինտեգրման խոչընդոտների, Սփյուռքում հայ մնալու ամենօրյա պայքարի և մի շարք այլ հարցերի շուրջ Սարիկ Սևադայի «Ես և Սփյուռքը» հաղորդաշարի շրջանակներում անկեղծացել է նիդերլանդաբնակ հայուհի, մանկավարժ, բանասեր Գայանե Զոհրապ-Պարոնիկյանը։

«Ես ինձ այսպիսին եմ սիրում` որպես բարու և գեղեցիկի սերմնացան». Մարո Քառյան

Նիդերլանդներում հաստատվելու, «Կոմիտաս» համայնքի 10-ամյա գործունեության, «Արարատ» երաժշտական խմբի, «Արմենիա» մշակութային միության, Հայի ու Հայաստանի մասին «Ես և Սփյուռքը» հաղորդաշարի շրջանակներում անկեղծացել է Դեն Բոշ քաղաքի «Կոմիտաս» համայնքի ղեկավար, մշակութասեր ու հայապահպան հայուհի Մարո Քառյանը:

Խոսում, պատմում են նիդերլանդահայերը

Սարիկ Սևադայի «Ես և Սփյուռքը» հաղորդաշարի հերթական հյուրը  նիդերլանդաբնակ գործարար Խաչիկ Գրիգորյանցն է

«Նպատակս է հայկական խոհանոցն ու ապրանքանիշը էլ ավելի ճանաչելի դարձնել Եվրոպայում»-ասել է նա: Խաչիկը Գյումրվա քաղցր բառբառով պատմում է

«Proeflokaal Armenia» խանութ-ռեստորանի հիմնադրման, «Dargett» գարեջրի տարածման, «Հրաչի մոտ» հյուրանոցի ստեղծման  և այլ բիզնես ծրագրերի պատմությունները:

Եկեք լսենք նրան:

Շարունակելի

ԲԵԼԳԻԱԿԱՆ De Morgen ( "ԱՌԱՎՈՏ") ԹԵՐԹԻ ՀՈԴՎԱԾԸ

 

ԲԵԼԳԻԱԿԱՆ De Morgen ( "ԱՌԱՎՈՏ") ԹԵՐԹԻ ՀՈԴՎԱԾԸ

Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պատերազմից երկու տարի անց լարվածությունը կրկին աճում է երկու ոխերիմ թշնամիների միջև։ Ադրբեջանական կողմից հայկական բնակչությամբ վիճելի անկլավի՝ Լեռնային Ղարաբաղի շրջափակումը զայրույթ է առաջացրել Հայաստանում։

ԹՈՄ ՎԵՆԻՆՔ 10 Հունվար 2023, 18:13

Ադրբեջանցիները մեկ ամիս է՝ փակել են Լաչինի միջանցքը՝ Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչությանը Հայաստանի հետ կապող միակ ճանապարհը։ Շրջափակումն այժմ այնքան երկար է տեւել, որ տարածաշրջանում սպառվում են սննդամթերքն ու դեղորայքը։

Երկու երկրները 2020 թվականի պատերազմից հետո պայմանավորվեցին, որ ճանապարհը բաց կպահի ռուսական խաղաղապահ ուժերը։ Սա Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակիչների համար երաշխիքն էր, որ սննդամթերքի պաշար միշտ կլինի։ Բայց ռուս խաղաղապահները անհասկանալի պատճառներով չեն դադարեցնում ադրբեջանցիների շրջափակումը։ Նրանք իրենց բնութագրում են որպես «բնապահպան ակտիվիստներ», սակայն, ըստ վերլուծաբանների, գործում են Ադրբեջանի կառավարության կողմից։

Ռուսաստանի անգործությունը Հայաստանում հանգեցրել է թղթի վրա գրանցված ռուսական ռազմական դաշնակցի նկատմամբ հիասթափության։ Անցյալ շաբաթ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ռուսական խաղաղապահ ուժերը որակեց որպես Լեռնային Ղարաբաղի հայաթափման լուռ վկա։ Մի քանի հարյուր հայեր կիրակի օրը ցույց են անցկացրել ռուսական ռազմաբազայի մոտ՝ պահանջելով այս ուղղությամբ վճռական քայլեր ձեռնարկել։

ՀԱՇՎԵԿՇՌԻ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ

Խորհրդային Միության փլուզումից ի վեր Հայաստանի անվտանգությունը մեծապես կախված է եղել Ռուսաստանից, սակայն տարիների ընթացքում կարծես թե ավելի ու ավելի պակասեզ Մոսկվայի աջակցությանը: 2020 թվականի վեցշաբաթյա պատերազմում, երբ Ադրբեջանը Թուրքիայի աջակցությամբ գրավեց Լեռնային Ղարաբաղի զգալի հատվածները, Հայաստանըմն իրեն լքված էր զգում Ռուսաստանի կողմից։ Ուստի ի զայրույթ Մոսկվայի Հայաստանը աջակցություն էր փնտրում արևմտյան կառավարություններից:

Կովկասում ուժերի հարաբերակցության փոփոխության նոր ցուցիչ է երեքշաբթի վարչապետ Փաշինյանի հայտարարությունն այն մասին, որ «ներկա իրավիճակից ելնելով» այս տարի Հայաստանում ՀԱՊԿ զորավարժություններ չեն լինի։ Դա Ռուսաստանի գլխավորած ռազմական դաշինք է, որին անդամակցում են Ռուսաստանը, Հայաստանը, Բելառուսը, Ղազախստանը, Ղրղզստանը, Տաջիկստանը։

ԴԱՏԱՐԿ ՍՈՒՊԵՐՄԱՐԿԵՏՆԵՐ

Վերջին շաբաթների ընթացքում Լեռնային Ղարաբաղում հազարավոր մարդիկ դուրս են եկել փողոցներ։ Շուրջ 100,000 հայերով բնակեցված, բայց միջազգային հանրության կողմից որպես Ադրբեջանի մաս ճանաչված տարածաշրջանը

հայտնվեց անելանելի իրավիճակում ` դատարկ սուպերմարկետներ և դեղատներ: Հայ լրագրող Մարութ Վանյանը Twitter-ում գրում է, որ էլեկտրաէներգիան նույնպես անջատվել է։ «Մութն ու դատարկությունը միախառնվել են անորոշության հետ։ Որքա՞ն ժամանակ կպահանջվի սա»:

Ադրբեջանը հայտարարում է, որ «ակտիվիստները» չեն արգելափակում Լաչինի միջանցքը։ Բայց տեղում գտնվող լրագրողները հաստատում են, որ անցուղին փակ է։ Միավորված ազգերի կազմակերպության գլխավոր քարտուղարն անցյալ շաբաթ կոչ արեց «միջանցքում ապահովել տեղաշարժվելու ազատությունը»:

Ադրբեջանցիները Կարմիր խաչի որոշ մեքենաների թույլ են տվել անցնել Լեռնային Ղարաբաղ։ Բայց Հայաստանի կառավարությունն ասում է, որ օգնությունը բավարար չէ, և մարդկանց թերսնումը սպառնալիք է։ Լեռնային Ղարաբաղից տեղական ադմինիստրատորներից մեկը վերջերս կայացած ցույցի ժամանակ ասաց, որ տեսնում է միայն մեկ լուծում` այն է, եթե ռուսական խաղաղապահ ուժերը դադարեցնեն շրջափակումը։

Նիդերլանդերեն տարբերակն այս հղման մեջ

https://www.demorgen.be/cs-b7a8edae

Ոգեշունչ հանդիպումների անմար ջերմությամբ Հայոց պատմությունն ու պոեզիան՝ մոտիկ-հեռու սփյուռքի մեր հայրենակիցներին

Հայրենասեր երեք հայորդիների անչափ համարձակ, իր տեսակի մեջ առայսօր եզակի նախաձեռնությունն իրագործվեց 60 օրում՝ Վրաստանի, Ռուսաստանի, Գերմանիայի, Իտալիայի, Ֆրանսիայի, Բելգիայի, Հոլանդիայի հայաշատ քաղաքներում: Նրանք անցնելով ավելի քան 11 000 կմ ցամաքային  եւ 7 000 կմ օդային ճամփաներ, հնչեցրին հայոց պատմության լուսավոր էջերից հայտնի ու մինչ այժմ անհայտ հերոսական  դրվագներ, հայոց պոեզիայի անմահ գոհարներից ամենակատարյալները:

 Այդ երեք այրերին միավորեց ու չափազանց համարձակ ձեռնարկին մղեց հայրենիքին այդկերպ օգտակար լինելու ու ծառայելու ցանկությունը: Ահա նրանք. Նորայր Զուլոյան- «Ինտերկապ» բարեգործական կենտրոնի հիմնադիր-նախագահ, Վանաձորի պատվավոր քաղաքացի, «Հայոց պատմություն եւ պոեզիա» պատմամշակութային հանդիպումների գաղափարի հեղինակը, նախաձեռնող ու իրականացնող: Կարո Վարդանյան- գրող, գրականագետ, հրապարակախոս, պատմագետ, ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ, բանասիրական գիտությունների թեկնածու: Ջիվան Սարգսյան- թատրոնի եւ կինոյի սիրված արտիստ, ասմունքի ժողովրդական վարպետ, «Մովսես Խորենացի» մեդալակիր: Նրանք վստահ էին, որ Հայաստան-Սփյուռք փոխհարաբերությունների ամրապնդման առաջնային գործոններից մեկը միշտ էլ եղել ու մնում է հայոց անկորնչելի հարստությունը՝ բազմադարյան մեր մշակութային գանձերը, նաեւ սփյուռքի մեր հայրենակիցներին  հասանելի դարձնելը, նրանցով բազմահազար կարոտաբաղձ սրտեր հուզավառելը: Սեփական գործնական ուղեւորություններից ու փորձից ելնելով՝ նախաձեռնողը համոզված էր, թե ինչ կարոտով են մեր հայրենակիցներն սպասում հայոց բառուբանին, պատմությանը, հայտնի արվեստագետներին, ինչպիսի լիցքեր են ստանում մեր գաղթօջախները նման հանդիպումներից:

Արդյունքն ավելի քան գոհացուցիչ էր եւ լիարժեք էր արտահայտում եռյակի ակնկալիքները: Հայրենիքի ներկա ընթացքով ապրող մեր ազգակիցներները մատուցվելիք թեմաներից պիտի իմանային ու վերահամոզվեին, որ մեր ժողովուրդն ունեցել է շատ ավելի օրհասական ու ողբերգական ժամանակներ, ունեցել է տարածքների ու մարդկային անդառնալի, անհատուցելի  կորուստներ, բայց եւ ունեցել է լուսավոր դեմքեր, անձնուրաց առաջնորդներ ու զորավարներ, ովքեր իրենց աննկուն կեցվածքով ու հայրական հոգածությամբ ապավեն  են դարձել իրենց  ժողովրդին: Առաջին թեման ընտրված էր՝ «Զորավար Անդրանիկի 1918-19 թթ. արշավանքը դեպի Նախիջեւան, Սյունիք եւ Արցախ»:

 Սփյուռքահայերի ուշադրությունը մշտապես բեւեռված եղել եւ  մնում է Հայկական հարցի բարձրաձայնման առաքելությունը որդեգրած ԱՍԱԼԱ-ի՝ Հայաստանի ազատագրության հայ գաղտնի բանակի, անձնազոհ տղաների անձնուրաց գործունեությանն անցյալ դարավերջին: Կարո Վարդանյանը պատրաստ ուներ նաեւ ոչ պակաս կարեւոր, ոչ պակաս հետաքրքիր եւս երկու  թեմա՝ «78 տարեկանում ԱՍԱԼԱ-ի պայքարի կանթեղը վառած ավագագույն ասպետ Գուրգեն Յանիկյանի կյանքն ու գործունեությունը» եւ «Սփյուռքի 1970-1980-ական թթ. զինյալ պայքարը կորսված տարածքների վերադարձման եւ Հայոց ցեղասպանության հանրայնացման նպատակով»: Այդ հետո պիտի պարզվեր, որ մեր հայրենակիցները հաճախ մինչեւ կեսգիշեր հասնող հանդիպումների ընթացքում իրենց բազմապիսի, հետաքրքրող  հարցերով հեղինակին ստիպելու էին անդրադառնալ նշված բոլոր թեմաներին էլ, քանդելով դրանց միջեւ գոյություն ունեցող «չինական փոքրիկ պարիսպը»: Այդ պատմություններն առավել տպավորիչ, ընկալելի դարձնելու նպատակով որոշվեց դրանք ընդմիջարկել մեր տաղանդաշատ բանաստեղծների՝ Նարեկացու, Թումանյանի, Չարենցի, Շիրազի, Սեւակի եւ այլ երախտավորների հատընտիր քերթվածքներով, որոնք համահունչ են ներկայացվող պատմություններին: Ընտրվեց միջոցառումների շարքի խորագիրը՝ «Հայոց պատմություն եւ պոեզիա»:

 Իսկ ինչպե՞ս, ի՞նչ միջոցներով հասնել սփյուռքի մեր հայրենակիցներին, ո՞ր երկրներում, ո՞ր քաղաքներում, ո՞ւմ օգնությամբ կազմակերպել հանդիպումների շարքը… Այս հոգսերը պիտի լուծվեին եւ լուծվեցին հաջողությամբ՝ Ն. Զուլոյանի եւ «Ինտերկապի» համակիրների շնորհիվ: Սկզբում ընտրվեցին Վրաստանի եւ Ռուսաստանի հայահոծ քաղաքները: Առաջին հանդիպումը կայացավ Վրաստանի մայրաքաղաք Թբիլիսիում՝ Վիրահայոց թեմի «ՀայԱրտուն» մշակութային կենտրոնում: Արդյունքն սպասելի էր՝ շռնդալից: Նրանց ելույթները նմանատիպ գնահատանքի արժանացրին նաեւ Բաթումի, Կրասնոդարի, Արմավիրի, Պյատիգորսկի հայերը:

 «Հայոց պատմություն եւ պոեզիան Եվրոպական երկրներում» ծրագրի մեկնարկը տրվեց նոյեմբերի 5-ին Գերմանիայի Վյուրցբուրգ քաղաքում, ապա միջոցառումներն ու գործնական հանդիպումները տեղի ունեցան հավերժական քաղաք Հռոմում, ֆրանսիական Նիցցա, Մարսել, Աժեն, Վալանս, Ռոմանս, Լիլ, Փարիզ, Բելգիայի Մեխելեն քաղաքներում, որոնցում եւս մեր հայրենակիցները  հավուր պատշաճի արժեւորեցին ոգեշունչ հանդիպումների շարքը: 

 Դեկտեմբերի 10-ին խումբը Հաագայում էր: Մաթո Հախվերդյանի հիմնադրած 30-ամյա «Աբովյան» մշակութային միությունում Կարո Վարդանյանի հայոց պատմության անհայտ կամ քիչ հայտնի դրվագները, որ փաստարկված էին արխիվային նյութերով, ընդմիջվում էին ոչ միայն Ջիվան Սարգսյանի կատարումներով, այլեւ սաների երգուպարով, ասմունքով, միության երգչախմբի կատարումներով: Ծրագիրը բավական հետաքրքիր ու հագեցած էր, եւ այն անտարբեր չթողեց միջոցառման ունկնդիրներին, որին ներկա էր նաեւ Հոլանդիայում ՀՀ արտակարգ եւ լիազոր դեսպան Տիգրան Բալայանը: Դեկտեմբերի 11-ին Ալմելոյի «Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց» կիրակնօրյա դպրոցի դահլիճը լեփ-լեցուն էր՝ շնորհիվ տնօրեն Սվետլանա Անդրեասյանի, նրա թիմի մանկավարժների եւ ծխական խորհրդի անդամների, ներկայությամբ Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցու քահանա տեր Մաշտոց Բաղդասարյանի: «Նիդերլանդական օրագիր» տեղեկատվական կայքի հիմնադիր, լրագրող Աշոտ Կնյազյանը  բարձր գնահատեց հոլանդական հանդիպումների շարքը՝ նշելով, որ «Հայոց պետության համար այս դժվարագույն օրերին եռյակը բարձր է պահում հայի ազատագրական ոգին»: Հիշատակվում է նաեւ, որ Ասեն քաղաքի Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը հավերժացնող խաչքար-հուշարձանը Վանաձորից բերվել է «Ինտերկապի» ջանքերով: Օրագրի էջերից էլ տեղեկանում ենք, որ «Հայոց պատմություն եւ պոեզիա» նախաձեռնության հեղինակները ճանաչվել են «Տարվա լավագույն մշակութային միջոցառումների կազմակերպիչներ» անվանակարգի հաղթողներ եւ արժանացել «Նիդերլանդական օրագիր» լրատվամիջոցի սահմանած մրցանակներին:

 Միջոցառումների վերջին ակորդը հնչեց Բեռլինում, որի կայացմանն անուրանալի ներդրում ունեցավ նախաձեռնությամբ խանդավառված, ազգությամբ գերմանացի, Նորայր Զուլոյանի 35 տարվա ընկեր, բարեկամ, հայասեր Ռայներ Քոզելը, ով դեռ մինչեւ եռյակի շրջագայությունը  առաջիններից առաջինը ողջունեց նախաձեռնության հեղինակների՝ եվրոպական երկրներում հյուրախաղերով հանդես գալու որոշումը, հորդորեց անհապաղ իրագործել այն՝ վստահեցնելով, որ բոլոր հարցերով նրանց թիկունքին է: …Բեռլինում էլ խոսեց Կարո Վարդանյանը, եւ ունկնդիրների աչքերի առջեւ հառնեցին անցյալի հերոսական օրերը. ահա, հայոց վերջին լեռնանցքով շարժվում է Զորավարը՝ դեպի թշնամու հայեցողությանը հանձնված Նախիջեւան, Սյունիք ու Արցախ աշխարհներ: Նա չի ընդունում, չի ճանաչում որեւէ պայմանագիր կամ դաշնագիր, որոնք չեն արտահայտում իր ու իր ժողովրդի կամքը: Գաղթականության բազմահազարանոց թափորը մի քայլ անգամ չի հեռանում իր ապավեն Զորավարից, ու դա մեծապես կաշկանդում է Անդրանիկի զորաշարժը, խոչընդոտում լիարժեք ու անդրանիկաբար հարվածելու ամեն կողմից հարձակվող թշնամուն: Բայց նա գիտի, որ ճակատագրով իրեն է վերապահված անառիկ պահելու Հայաստանի վերջին կենսական տարածքները, հոգալու իրեն ապավինած ժողովրդի վերջին բեկորների ապահովությունը: Այս խելահեղ ու ազգափրկիչ արշավանքի մանրամասներն անասելի հուզում պարգեւեցին պատմական այս անցքերին անտեղյակ մեր հայրենակիցներին եւ տոգորեցին նրանց հավատով ու հպարտությամբ: «Ինտերկապի» նախագահն ամենուր «Երախտիքի գիր» հանձնեց միջոցառումների բոլոր կազմակերպիչներին: Մեր հայրենակիցներին սիրով նվիրվեցին Նարեկացու «Մատյան ողբերգության» հավերժախոս պոեմի՝ Ջիվան Սարգսյանի ընթերցմամբ եւ Գուգարաց թեմի առաջնորդ գերաշնորհ տեր Հովնան եպիկոպոս Հակոբյանի օրհնությամբ աշխարհ եկած ձայնագրության խտասկավառակը եւ Կարո Վարդանյանի՝ տարիներ առաջ հրատարակած «Պայթյուններ Թուրքիայում եւ ոչ միայն…» գիրքը: «Հայոց պատմություն եւ պոեզիա» ծրագիրն իրագործող խումբը սիրով հիշելու է նախաձեռնությանն ամեն կերպ աջակցած անհատներին, կազմակերպություններին, բոլոր ինֆորմացիոն գործընկերներին, որոնց թվում է նաեւ «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթը:

 Գագիկ ԱՆՏՈՆՅԱՆ

«Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթ

10 հունվար,2023թ.

NOS.Ճանապարհների շրջափակման պատճառով Լեռնային Ղարաբաղը բախվում է սննդի և դեղորայքի պակասի

 

Ճանապարհների շրջափակման պատճառով Լեռնային Ղարաբաղը բախվում է սննդի և դեղորայքի պակասի,֊այդ մասին հայտնում է նիդերլանդական հանրային ռադիո֊հեռուստատեսային ալիքների համար հաղորդումներ պատրաստող NOS ինֆորմացիոն գործակալությունը։

Լեռնային Ղարաբաղի անկլավի բնակիչները շաբաթներ շարունակ բախվում են սննդի և դեղորայքի պակասի՝ Լասին միջանցքի շրջափակման պատճառով։ Սա Հարավային Կովկասում էթնիկ հայ բնակչությամբ տարածաշրջանը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհն է։

Ճանապարհը 2020 թվականից գտնվում է ռուսական խաղաղապահ ուժերի վերահսկողության տակ։ Այդուհանդերձ, ադրբեջանցի ցուցարարները, ովքեր իրենց կոչում են բնապահպաններ, դեկտեմբերի 12-ին կարողացան փակել միջանցքը: Արդյունքում, Լեռնային Ղարաբաղի մայրաքաղաք Ստեփանակերտի և շրջակա գյուղերի խանութների դարակները դատարկվում են։

«Նախ թարմ մրգերն ու բանջարեղենը վերջացան, հիմա խանութներում միայն ալկոհոլ է մնացել, ոչ ավելին»,- Politico լրատվական կայքին պատմել է մի բնակիչ։ «Առավոտյան մի քիչ կաթ և մածուն ստանում ենք տեղի ֆերմերներից, բայց դա արագ սպառվում է»:

Հայաստանը ճանապարհը փակելու պատասխանատու է համարում Ադրբեջանի կառավարությանը և կոչ է անում հարևան երկրին անհապաղ ազատել միջանցքը։

Ռուսաստանը, հանդես գալով որպես միջնորդ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, պատասխանատու է միջանցքի անվտանգության համար։ Ռուսաստանի այդ դերը հաստատվել է 2020 թվականին Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կնքված եռակողմ զինադադարում։ Զինադադարը հաջորդել է Լեռնային Ղարաբաղում վեցշաբաթյա պատերազմին, որի հետևանքով զոհվել է ավելի քան 6500 մարդ:

Այդ պատերազմից հետո անկլավն ամբողջությամբ շրջապատվեց ադրբեջանական տարածքով, Լաչինի միջանցքը միակ կապն է Հայաստանի հետ.

Լեռնային Ղարաբաղը 2020 թվականի զինադադարից հետո

Անհասկանալի է, թե ինչու Ռուսաստանը չի ապահովում Լասինի միջանցքը։ Ըստ Կլինգենդաելի ինստիտուտի Արևելյան Եվրոպայի փորձագետ Բոբ Դինի, հնարավոր է երկու բացատրություն. «Առաջինն այն է, որ Ռուսաստանը ձախողվում է: Մասամբ այն պատճառով, որ լավագույն ռուս զինվորներին Լեռնային Ղարաբաղից տարել են ու ուղարկել ուկրաինական ճակատ, մասամբ այն պատճառով, որ պատերազմից հետո Ռուսաստանը կորցրել է ազդեցությունն Ադրբեջանի վրա»,- ասում է նա:

Երկրորդ բացատրությունը, ըստ Դինի, «մի քիչ ավելի ցինիկ է»։ «Կարող է նաև լինել, որ Ռուսաստանը ցանկանում է շրջափակումով ճնշում գործադրել Հայաստանի վրա»,- բացատրում է նա։ Հայաստանը Ռուսաստանի գլխավորած ռազմական դաշինքի՝ ՀԱՊԿ-ի մաս է։ «Սակայն Ռուսաստանը Հայաստանին օգնության չեկավ վերջին տարիներին, երբ սրվեց հակամարտությունը Ադրբեջանի հետ: Այժմ Հայաստանը մի փոքր ավելի է շրջվում դեպի արևմուտք»:

Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կա նաև մեկ այլ աշխարհաքաղաքական խնդիր. «2020 թվականի եռակողմ զինադադարը սահմանում է, որ Հայաստանը պետք է ճանապարհային և երկաթուղային կապ բացի ադրբեջանական անկլավի՝ Նախիջևանի և Ադրբեջանի մնացած տարածքների միջև», - ասում է նա։ «Բայց Հայաստանը չի ցանկանում՝ ազգային անվտանգության նկատառումներից ելնելով»։

Հետևաբար, Լաչինի միջանցքի շրջափակումը կարող է Ադրբեջանի համար ճնշում գործադրել Հայաստանի վրա և այդպիսով իրականացնել կապող ճանապարհը:

Հայաստանի կառավարությունը զգուշացնում է մոտալուտ սովի մասին. «Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար ճգնաժամն օրեցօր ավելի է սրվում»,- ասվում է ԱԳՆ հայտարարության մեջ։

Եվրամիությունը և Միացյալ Նահանգները կոչ են անում Ադրբեջանին ապահովել միջանցքը՝ մարդկանց և ապրանքների ազատ և անվտանգ տեղաշարժի համար։

Ադրբեջանը հերքում է, որ ճանապարհը փակ է, քանի որ Կարմիր խաչի և ռուսական խաղաղապահ ուժերի մեքենաները թույլատրվում են անցնել։ Ճանապարհին գտնվող ակտիվիստները «խաղաղ» ցուցարարներ են, որոնք բողոքում են Հայաստանի «անօրինական տնտեսական գործունեության դեմ», - ասել է Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն։

Նիդերլանդերեն տարբերակը կարդալ այս հղման մեջ։

----------------

Nagorno-Karabach kampt met tekort aan voedsel en medicijnen door wegblokkade

Inwoners van de enclave Nagorno-Karabach hebben al wekenlang te maken met tekorten aan voedsel en medicijnen door een blokkade van de Lacin-corridor. Dat is de enige weg die de regio in de zuidelijke Kaukasus met een etnisch Armeense bevolking verbindt met Armenië.

De weg staat sinds 2020 onder controle van een Russische vredesmacht, om de toevoer van levensmiddelen naar de enclave veilig te stellen. Toch wisten Azerbeidzjaanse demonstranten - die zichzelf milieuactivisten noemen - de corridor op 12 december te blokkeren. Gevolg is dat de winkelschappen in Stepanakert, de hoofdstad van Nagorno-Karabach, en de dorpen daaromheen leeg raken.

"Eerst raakten het verse fruit en de groente op. Nu is er alleen nog alcohol te vinden in de winkelschappen, niet veel meer dan dat", zegt een inwoner tegen de nieuwssite Politico. "In de ochtend komt er wat melk en yoghurt binnen van lokale boerderijen, maar dat gaat snel op."

Armenië stelt de regering van Azerbeidzjan verantwoordelijk voor het blokkeren van de weg, en roept het buurland op de corridor onmiddellijk vrij te geven.

Enige verbinding

Rusland, dat zich opstelt als bemiddelaar tussen Armenië en Azerbeidzjan, is verantwoordelijk voor de beveiliging van de corridor. Die Russische rol werd in 2020 vastgelegd in het trilaterale bestand tussen Rusland, Armenië en Azerbeidzjan. Het bestand volgde op een zes weken durende oorlog in Nagorno-Karabach, die aan meer dan 6500 mensen het leven kostte.

Na die oorlog zag de enclave zichzelf volledig omringd door Azerbeidzjaans grondgebied, de Lacin-corridor is de enige verbinding met Armenië

Nagorno-Karabach na het trilaterale bestand dat in 2020 werd gesloten:

Het is niet duidelijk waarom Rusland de Lacin-corridor niet veiligstelt. Volgens Bob Deen, Oost-Europadeskundige van Instituut Clingendael, zijn er twee verklaringen mogelijk. "De eerste is dat het Rusland niet lukt. Deels omdat de beste Russische militairen uit Nagorno-Karabach zijn weggehaald en naar het Oekraïense front zijn gestuurd, en deels omdat Rusland sinds de oorlog minder invloed op Azerbeidzjan heeft gekregen", zegt hij.

De tweede verklaring is volgens Deen "wat cynischer". "Het kan ook zo zijn dat Rusland met de blokkade druk wil uitoefenen op Armenië", legt hij uit. Armenië is onderdeel van de CSTO, een militair bondgenootschap geleid door Rusland. "Maar Rusland schoot Armenië de laatste jaren niet te hulp toen het conflict met Azerbeidzjan oplaaide. Nu wendt Armenië zich daarom wat meer tot het westen, tot afgrijzen van Poetin."

Tussen Armenië en Azerbeidzjan speelt ook een andere geopolitieke kwestie. "In het trilaterale bestand uit 2020 staat dat Armenië een verbindingsweg en een spoorverbinding moet openen tussen de Azerbeidzjaanse enclave Nachitsjevan en de rest van Azerbeidzjan", zegt hij. "Maar Armenië wil dat niet, vanwege zorgen over de nationale veiligheid."

De blokkade van de Lacin-corridor kan dus een manier zijn van Azerbeidzjan om druk te leggen op Armenië, en zo de verbindingsweg alsnog voor elkaar te krijgen.

Russische vredestroepen bij de geblokkeerde corridor:

De Armeense regering waarschuwt voor een dreigende hongersnood. "De humanitaire crisis in Nagorno-Karabach verslechtert iedere dag", valt te lezen in een persverklaring van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

De Europese Unie en de Verenigde Staten dringen erop aan dat Azerbeidzjan de corridor weer veiligstelt voor vrij en veilig verkeer van personen en goederen.

Azerbeidzjan ontkent dat de weg geblokkeerd is, omdat voertuigen van het Rode Kruis en de Russische vredesmacht wel mogen passeren. De activisten op de weg zijn "vreedzame" demonstranten zijn die protesteren tegen "illegale economische activiteiten" van Armenië, aldus het Azerbeidzjaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Մարտիրոս Սարյանի ու Եղիշե Չարենցի կապերին նվիրված նոր գիրք

Մարտիրոս Սարյանի տուն-թանգարանը Եղիշե Չարենցի ծննդյան 125-ամյակի առիթով լույս է ընծայել «Չարենց–Սարյան» հոդվածների, հուշերի, ձեռագրերի ու նամակների 160 էջանոց ժողովածուն, որտեղ ներառված են երկու մեծերի ստեղծագործական կապերի և մտերմության մասին հոդվածներ, հուշեր և այլ նյութեր: Թեև գիրքն ամբողջությամբ չի ներառում Չարենց–Սարյան հարաբերությունների ամբողջականությունը, այնուհանդերձ այն հիմք է հետագա ուսումնասիրողների համար: Ներկայացնում ենք «Չարենց–Սարյան» ժողովածուի կազմող՝

ՎԱՐԴՈՒՀԻ ԱԴԱՄՅԱՆԻ

ԱՌԱՋԱԲԱՆԸ

 Քո անունի, Չարե՛նց,

 Ասոնանսն է «Արև» – 

 Եվ – բառն «հանճարե՛ղ»

 Ե. Չարենց 

 Արև ու գույն սիրելը նշանակում է սիրել կյանքը… 

 Մ. Սարյան

Սիրելի ընթերցող, 20-րդ դարի խոշորագույն գեղանկարիչ Մարտիրոս Սարյանի և հանճարեղ բանաստեղծ Եղիշե Չարենցի փոխհարաբերությունները հայկական մշակույթի պատմության հետաքրքիր էջերից են:

Սույն ժողովածուն ներառում է նրանց ժամանակակիցների հոդվածները, հուշերն ու զրույց-պատումները, որոնք նախկինում տպագրվել են առանձին գրքերով կամ ցրված են եղել թերթերում, ամսագրերում և հանդեսներում, ինչպես նաև պահվում են Մարտիրոս Սարյանի տուն-թանգարանի պահոցում: Ժողովածուի նպատակն է համահավաք ներկայացնել այն ամենը, ինչը վերաբերում է Սարյանի ու Չարենցի անձնական և ստեղծագործական շփումներին՝ պատկերացում տալով նաև տվյալ ժամանակի ընդհանուր մթնոլորտի մասին: Որքան էլ վերջինս բարդ ու հակասական էր, համենայնդեպս, հագեցած էր արվեստի խորհրդավորությամբ: Նրանց հանդիպումները հավերժացել են բանաստեղծություններով, ձոներով, նկարներով և հուշերով:

Բարեբախտություն է, որ երկու մեծերի ստեղծագործական կապերին անդրադառնալով՝ խոսել ու գնահատել են գրականագետներ, արվեստաբաններ, նկարիչներ, մշակույթի գործիչներ...

Ամեն մի տող և ամեն մի հուշ, պատմական որոշակի իրադարձությունների և իրենց փոխհարաբերությունների յուրօրինակ վկաներն են: Կարևոր տեղեկությունները, փաստերը միահյուսվում են զգացմունքներին, խոհերին ու մտորումներին, բնութագրում են նրանց անցած ուղին, անձնական ու ստեղծագործական կապերը և այն միջավայրը, որի մեջ նրանք ապրեցին արարելով: Հանճարների ընկերակցությունը վայելած մարդիկ կա՛մ հմտորեն նկարագրում են, կա՛մ միայն մի քանի ժլատ գծերով, բայց տպավորիչ պատկերներ են ուրվանկարում:

Երկու տարերք, երկու բարդ ու հարուստ  ներաշխարհ և հազվագյուտ ներդաշնակություն... Երկու պայծառ ու լուսավոր անուն, երկու «արևորդի» (բնորոշումը՝ Կարպիս Սուրենյանի)… Ստեղծագործական համագործակցության տարիները ամփոփվում են հոդվածներում, հուշերում և նամակներում: Պատմական ծանր ժամանակների բեռով ապրող նվիրյալների բազմաշերտ հարաբերությունների ձևավորման հոգեբանական և ստեղծագործական նախադրյալները արդեն առկա էին... Գեղանկարչի և բանաստեղծի առնչություններն ու հոգևոր մերձեցումը, որոնք տևեցին մինչև բանաստեղծի ողբերգական մահը, սկիզբ առան 1922 թվականին. «...Դեռ 1923 թվականին, մեր ծանոթության երկրորդ տարում, ես նկարեցի նրա յուղանկար դիմանկարը...»: Նրանց արվեստի զուգահեռները հատվում են մարդկային երևակայության տիեզերական տիրույթներում...

Գուցե զարմանալի թվա, թե ինչու են Սարյանի նկարած շները կարմիր, մանուշակագույն, Չարենցի հերոսուհին՝ լուսամփոփի պես և կապույտ, իսկ նաիրուհին՝ հախճապակյա... Այդպիսին է հանճարների լեզուն: Դրանք գալիքի գույներն էին:

Իրավացի են այն տեսակետ հայտնողները, ըստ որոնց՝ Սարյանը արևի երգիչ է, քանի որ նկարիչը կտավներին է հանձնել հայրենիքի արևավառ տեսարանները: Նույն կերպ բանաստեղծը արևին էր ձոնում իր ութնյակները: Սարյանի կախարդական դեղինը, կապույտը, ոսկեդեղինը և Չարենցի բանաստեղծական խոսքում առկա գույները («կարմրածուփ բրոնզագույնը» և այլն) մեզ տեղափոխում են վերածնվող Խորհրդային Հայաստանի ժամանակները: Նրանք գալիք Հայաստանը ռոմանտիկ կառուցողներից առաջիններից էին, լուսաբացի ավետաբերները՝ տոգորված մեծ հավատով ու հույսով և վերածնվող հայրենիքը խորհրդանշող արևով: Այդ դժվարին ուղին գտնելու և հարթելու համար նրանց հանճարը, լավատեսությունը, կամքն ու ոգին բազում տառապանքների միջով անցան:

Գրքային նկարազարդումների տիրույթում Սարյանը 1900-ական թվականներից սկսած արդեն ուներ որոշակի հաջողություններ: Անկասկած, նա մինչև Հայաստան տեղափոխվելն ուներ գրական տեքստը հետազոտելու, պատկերազարդելու փորձ, քանի որ գրքի տպագրությանն  առնչվել էր դեռևս Մոսկվայում. 1911 թվին՝ «Գրական ալմանախ»-ի շապիկը, 1912 թվին՝ Վ. Տերյանի «Բանաստեղծություններ» ժողովածուի շապիկը, «Հայաստանի պոեզիա» անթոլոգիայի կազմը, Գ. Չալխուշյանի՝ հայոց եղեռնի մասին պատմող «Կարմիր գրքի» շապիկը և այլն:

Վարպետը 1920-30-ական թվականները գրքարվեստի զարգացման և վերելքի տարիներ է համարում: 1934 թ. «Ռոստամ և Սոհրաբ» գրքի սարյանական նկարազարդումը գեղարվեստական մակարդակով  անգերազանցելի է:

Սարյանն իր տաղանդի ուժով կարող էր թափանցել ժողովրդական ստեղծագործության խորքերը, ստեղծել գրական երկի ոգուն հարազատ նկարազարդումներ, գեղարվեստական գլուխգործոցներ: Անշուշտ, դա նույնպիսի մի թռիչք է, ինչպես և գեղանկարչության ասպարեզում նկարչի նվաճած բարձունքները:

1930 թ. հունիսի 1-ին կազմավորվում է «Հայպետհրատ»-ի գեղարվեստական բաժինը, որի վարիչ է նշանակվում բանաստեղծ  Չարենցը: Վերջինիս շնորհիվ, անկասկած, այդ ժամանակ մեծ վերելք է ապրել հրատարակչական ոլորտը: Ըստ Սարյանի, Չարենցը «հրատարակչական գործի պրոֆեսիոնալ էր, երազում էր ձեռքով շոշափել այն գրքերը, որոնք հայկական ոգի ունեն»: Սարյանն իրականացրեց Չարենցի երազանքը՝ ստեղծելով հայ գրքարվեստի լավագույն նմուշներ. Ավ. Իսահակյանի «Բանաստեղծություններ» ժողովածուի,  Հովհ. Թումանյանի «Հեքիաթներ»-ի, Գ. Մահարու «Մրգահաս»-ի շապիկները, Ե. Չարենցի «Երկիր Նաիրի» վեպը, Ֆիրդուսու «Ռոստամ և Սոհրաբ»-ը, «Հայկական հեքիաթներ» ժողովածուի ճակատազարդը և այլն...

Մեր և գալիք սերունդների համար գեղանկարչության և գրականության այս երկու հսկաների հետ ամեն մի հանդիպումը կենսական ուժի աղբյուր է: Նրանց կողմից սերունդներին ավանդված ժառանգությամբ մեծապես պայմանավորված է հայ ազգային մշակույթի ներկան և ապագան: Նրանց ստեղծագործական անցած ուղով անվերջ վերաիմաստավորվում են հայ մարդու գոյությունն ու համամարդկային մշակույթում մեր ժողովրդի զբաղեցրած պատվավոր տեղը:

Դարերից եկող և դարեր գնացող այս երկու արվեստագետները, ինչպես արևը, դեռ պիտի շարունակեն իրենց ընթացքը՝ լուսավորելով սերունդների ճանապարհը:

Ժողովածուի հրատարակության լույսընծայմանը աջակցել են գրականության և արվեստի թանգարանը, Հայաստանի ազգային պատկերասրահը, Եղիշե Չարենցի տուն-թանգարանը,  Ավ. Իսահակյանի տուն-թանգարանը, ինչի համար մեր խորին շնորհակալությունն ենք հայտնում:

Թեպետև Մ. Սարյանին և Ե. Չարենցին նվիրված բազմաթիվ գրքեր, ալբոմներ, հոդվածներ են լույս տեսել, այսուհանդերձ, մեր կարծիքով, ընթերցողին ներկայացվող այս պատկերագիրքն իր յուրօրինակությամբ ուրույն տեղ կզբաղեցնի նրանց նվիրված հրատարակությունների շարքում: 

Գիրքը չի հավակնում լիարժեք արտացոլելու երկու մեծերի փոխհարաբերությունների ողջ գունապնակը՝ շարունակությունը թողնելով գալիք ուսումնասիրողներին:

Մարտիրոս Սարյան. Եղիշե Չարենցի դիմանկարը 1933թ.

«Չարենց–Սարյան» գրքի մասին (Antares Media Holding):

Ներկայացնում է Մարտիրոս Սարյանի տուն-թանգարանի տնօրեն Ռուզան Սարյանը: