The Netherlands Diary/Նիդ.օրագիր

The Netherlands Diary/Նիդ.օրագիր
The Netherlands Diary

Monday 29 April 2019

FAON-ը դատապարտել է Էրդողանի ելույթը և կոչ հղել Նիդերլանդների կառավարությանը



Նիդերլանդների հայկական կազմակերպությունների ֆեդերացիան (FAON) մամլո հաղորդագրություն է տարածել` կոչ անելով Նիդերլանդների կառավարությանը եւ խորհրդարանին   մեկնաբանել ապրիլի 24-ին Էրդողանի հայտարարությունները, ով կրկին իր ելույթով խեղաթյուրել է Հայոց Ցեղասպանությանը վերաբերվող փաստերը` դահիճներին տալով զոհի կարգավիճակ, այսպիսով անարգելով Հայոց Ցեղասպանության անմեղ զոհերի հիշատակը:
Հայոց ցեղասպանության փաստերի աղավաղումն ու ժխտումը տասնյակ  տարիներ դրված են եղել թուրքական քաղաքականության հիմքում: Շատերը, այդ թվում հոլանդական կառավարության շրջանակները, վերջին տարիներին Թուրքիայի կողմից թվում է կարծես նշմարում են «հայերի նկատմամբ համակրանքի» արտահայտում, որ ցեղասպանության ճանաչումը դրական միտում  է ապրում: Սակայն Էրդողանի վերջին հայտարարությունը ցույց տվեց, որ  ոչինչ  չի փոխվել թուրքական  ժխտողական քաղաքականության մեջ ,  բացի  նրանից, որ այս երկրի ղեկավարը անարգում է զոհվածների  հիշատակը և ատելություն սերմանում նրանց սերունդների նկատմամբ:
«Սա վտանգավոր է և անթույլատրելի»` ասված է Նիդերլանդների հայկական կազմակերպությունների ֆեդերացիայի (FAON) ուղերձում:
Այն դեպքում, երբ Նիդերլանդներում հայ համայնքը խաղաղ ու արժանապատիվ կերպով հիշելով անմեղ զոհերին, նաև հարգալից ու հավասարակշիռ դիրքորոշում ունի` այդ թվում թուրքական համայնքի հետ, ու  դրա լավագույն դրսևորումը  անցյալ չորեքշաբթի Ասեն քաղաքում Հայոց Ցեղասպանության 104-ամյա տարելիցին հայ, թուրք եւ քուրդ երիտասարդների միասնական երթն էր Ասենի խաչքար-հուշարձանին և այնտեղ  ծաղկեպսակներ զետեղելն ու ոգեկոչման հավաքին մասնակցելը:
FAON-ը իր ուղերձում Թուրքիայի եւ Նիդերլանդների միջեւ դիվանագիտական ​​հարաբերությունների վերհաստատման ֆոնին հույս ունի, որ արտգործնախարար Բլոկը  խստորեն կդատապարտի Թուրքիայի նման կեցվածքը
FAON- ը նշում է, որ Նիդերլանդների խորհրդարանի ներկայացուցիչների պալատը դեռևս 2004 թ. Կառավարությանը հանձնարարել է  ցեղասպանության ճանաչման հարցը ընդգրկել Թուրքիայի հետ բանակցությունների օրակարգում:
«Պատասխան պահանջելն հիմա համընկնում է պահի ճիշտ նշանակության հետ: Սա այն պահն է, երբ կառավարությունը չի կարող լռել: Նա, ով լռում է, համաձայն է»- իր կոչ-ուղերձը եզրափակել է Նիդերլանդների հայկական կազմակերպությունների (FAON) ֆեդերացիան`հղում կատարելով  ANP լրատվական գործակալության  2019թ. ապրիլի 24-ի «Էրդողանը պաշտպանում է հայերի տեղահանությունը» (Erdogan verdedigt deportatie Armeniërs) հոդվածը:

«Նիդերլանդական օրագիրն» ամբողջությամբ  ընթերցողին է ներկայացնում Նիդերլանդների հայկական կազմակերպությունների ֆեդերացիայի (FAON)ապրիլի 29-ի տարածած մամլո հաղորդագրությունը, դրան կցված  ANP լրատվական գործակալության  2019թ. ապրիլի 24-ի «Էրդողանը պաշտպանում է հայերի տեղահանությունը» (Erdogan verdedigt deportatie Armeniërs) հոդվածը:

Մեր կողմից հավելել ենք այդ  մասին Էրդողանի ելույթը («Ազատություն»  ռադիոկայան)

• Հոլանդահայ Կազմակերպությունների Ֆեդերացիա • FAON
Մամլո հաղորդագրություն
Էրդողանի հայտարարությունները վտանգավոր են և անընդունելի
Զգուշացի՛ր Հոլանդիա. Լռությունը հավասարազոր է համաձայնության
Հաագա, 29 ապրիլի 2019 թ. –  Հոլանդահայ կազմակերպությունների ֆեդերացիան (FAON) կոչ է արել Նիդերլանդների կառավարությանը և խորհրդարանին խստորեն դատապարտել ս.թ. ապրիլի 24-ին Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ Էրդողանի արած հայտարարությունները։

Ապրիլի 24-ին Էրդողանը հանդես է եկել աննախադեպ մեծադղորդ ճառով։ Նա խոսել է 1,5 միլիոն հայ նահատակների` երեխաների, կանանց և տարեցների մասին, որպես «հայկական հրոսակախմբերի կողմից մուսուլման բնակչության կոտորած», որի պատճառով հայերի տեղահանումը եղել է «խելամիտ գործողություն»: Նա ատելությամբ լի դիմել է Ֆրանսիային, որտեղ այս տարվանից ապրիլի 24-ը հայտարարվել է Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր։

Հայոց ցեղասպանության փաստերի կեղծումը և ժխտումը տասնամյակներ շարունակ եղել է Թուրքիայի ժխտողական քաղաքականության առանցքը։ Շատերը, Նիդերլանդների կառավարության նման վերջին տարիներին ենթադրաբար հավատացել են «հայերի հանդեպ կարեկցանքի» թուրքական աղոտ հայտարարություններին, որպես դրական զարգացում, սակայն վերջին մեկնաբանությունները ոչ միայն բացահայտեցին ժխտողականության քաղաքականության անփոփոխ ընթացքը, այլ Էրդողանը չտատանվեց անմեղ զոհերի հաշվին ատելություն սերմանել: Սա վտանգավոր և անընդունելի փաստ է։

Նիդերլանդներում հայ համայնքը փորձում է խաղաղ և արժանավայել հարգել և ոգեկոչել ցեղասպանության զոհերի հիշատակը: Հետևաբար հայկական կազմակերպությունները հաշվի են առնում թուրքական համայնքի ներկայությունն այս երկրում և հնարավորության դեպքում, երկխոսության գնում գիտակից թուրքերի ու քուրդերի հետ։ Այդպիսով այս տարվա ապրիլի 24-ին հնարավոր դարձավ Ասեն քաղաքում կազմակերպված հիշատակի արարողության ընթացքում հայ, թուրք և քուրդ երիտասարդների միասնական ծաղկեպսակի զետեղումը Մեծ Եղեռնի հուշարձանին։

Թուրքիայի և Նիդերլանդների միջև դիվանագիտական հարաբերությունների վերսկսման ժամանակ Նիդերլանդների Արտաքին գործերի նախարար Ստեֆ Բլոկը նշել է, որ երկու երկրների հարաբերությունները հիմնված են բազմաթիվ սյուների վրա: Ուստի մեր ակնկալիքն է, որ Հոլանդիան խստորեն դատապարտի Էրդողանի վերոհիշյալ ժխտողական խայտառակ հայտարարությունը և այդ հարցով դիմի Թուրքիային։

Հոլանդահայ կազմակերպությունների ֆեդերացիան (FAON) նշում է, որ 2004 թ. Նիդերլանդների խորհրդարանը հանձնարարել է կառավարությանը Թուրքիայի հետ յուրաքանչյուր բանակցությունների ժամանակ օրակարգում մտցնել Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը: Հոլանդիայի հակադարձ արձագանքը Էրդողանին կհամապատասխանի այդ հանձնարարությանը: Սա այն պահն է, որ կառավարությունը չի կարող լռել: Լռությունը հավասարազոր է համաձայնության:

PERSBERICHTUITSPRAKEN ERDOGAN GEVAARLIJK EN ONTOELAATBAARLet op Nederland: Wie zwijgt, stemt toe! 

Den Haag, 29 april 2019  – De Federatie Armeense Organisaties Nederland (FAON) heeft regering  en parlement opgeroepen de uitspraken, die president Erdogan op 24 april j.l. maakte over de Armeense genocide, sterk te veroordelen.

In een speech op 24 april ging Erdogan op ongekende wijze tekeer. Hij sprak over de 1,5 miljoen slachtoffers, o.a. Armeense kinderen vrouwen, bejaarden, in termen van “Armeense bendes die moslims vermoordden”, waardoor de deportaties van de Armeniërs “een zinnige maatregel” waren. Hij richtte zich vol haat tot Frankrijk, waar dit jaar 24 april tot een nationale dag van herdenking van de Armeense genocide werd uitgeroepen.

Omkering en ontkenning van de feiten van de Armeense genocide zijn reeds decennia de kern van de Turkse ontkenningspolitiek. Velen, zoals de Nederlandse regering meenden de afgelopen jaren in enkele onduidelijke uitlatingen van “medeleven met Armeniërs” vanuit Turkije, een positieve ontwikkeling te kunnen zien, maar de recente uitlatingen laten niet alleen zien dat er aan de ontkenningspolitiek niets is veranderd, maar bovendien dat Erdogan er niet voor terugdeinst om over de hoofden van onschuldige slachtoffers heen haat te zaaien. Dit is gevaarlijk en onaanvaardbaar.

In Nederland tracht de Armeense gemeenschap juist op een vreedzame en waardige wijze de herinnering aan de slachtoffers van de genocide levend te houden. Hierbij wordt rekening gehouden met de Turkse gemeenschap, en waar mogelijk wordt deze hier zelfs zoveel mogelijk betrokken, zoals bij de landelijke herdenking afgelopen woensdag in Assen, waar bij het genocide monument ook een gezamenlijke kranslegging plaatsvond van Armeense, Turkse en Koerdische jongeren.

Bij de hervatting van de diplomatieke betrekkingen tussen Turkije en Nederland werd recent door Minister Blok gesproken over de vele pilaren waar deze op rusten. Aangenomen mag worden dat Nederland de flagrante ontkenning in genoemde uitspraken op krachtige wijze zal veroordelen en Turkije hierop zal aanspreken.

De FAON wijst erop dat de Tweede Kamer al in 2004 de regering opdracht heeft gegeven de erkenning van de genocide telkens in de besprekingen met Turkije  te agenderen. Een reactie op dit moment is in lijn met deze opdracht. Dit is een moment dat de regering niet kan zwijgen. Wie zwijgt, stemt toe!

Zie ANP bericht van 24 april 2019:
https://www.dvhn.nl/buitenland/Erdogan-verdedigt-deportatie-Armeniërs-24392774.html

Erdogan verdedigt deportatie Armeniërs


De Turkse president Erdogan is fel uitgevaren tegen Frankrijk over de erkenning van de Armeense genocide die in het toenmalige Ottomaanse Rijk op 24 april 1915 begon. Frankrijk heeft dit jaar voor het eerst 24 april als een officiële gedenkdag voor de volkerenmoord benoemd.
Erdogan herhaalde in een toespraak het Turkse standpunt dat die volkerenmoord nooit heeft plaatsgehad. Het was in de oorlog die woedde een deportatie van de vijandige ,,Armeense bendes'' en hun achterban en ,,in die tijd een zinnige maatregel'', aldus Erdogan. Hij herinnerde eraan dat Frankrijk ,,dat onrust stookt en anderen de les wil lezen'' zelf de dood van miljoenen Algerijnen op haar geweten heeft (1954-1962).
Een poging Armeniërs in het Ottomaanse Rijk uit te roeien begon in april 1915 met als dekmantel de Eerste Wereldoorlog, zo stelt de Armeense bevolking. Het rijk had in de oorlog partij gekozen tegen onder meer Rusland, dat aan het front in het noordoosten van het huidige Turkije op Armeniërs als bondgenoten kon rekenen. Voorts groeide in Istanbul (de toenmalige hoofdstad) het idee dat een etnisch puur Turkse staat de plaats moest innemen van al die volkeren in het Ottomaanse Rijk.
Kwade brein
De destijds machtigste figuren in Istanbul, de ministers Talaat Pasha, Enver Pasha en Djemal Pasha, gelden als het kwade brein achter de gruwelen. Van de Armeniërs in het rijk, in 1913 ergens tussen de 1,3 en 2 miljoen mensen, is volgens verschillende bronnen een kwart tot driekwart omgekomen. Armeniërs spreken van 1,5 miljoen doden. De Turkse republiek die in 1923 is uitgeroepen, spreekt van 300.000 doden onder de Armeniërs.


Saturday 27 April 2019

Շառլ Ազնավուրին նվիրված համերգ Երևանում

ԵՐԵՎԱՆՅԱՆ ԱՖԻՇԱ Երգիչ Սլիման. «Շառլ Ազնավուրին նվիրված համերգը հրաշալի է անցնելու»



Ֆրանսիացի հայտնի երգիչ Սլիմանը վստահ է՝ Հայաստանում Շառլ Ազնավուրին նվիրված համերգը հրաշալի է անցնելու: Հայազգի լեգենդ Ազնավուրի 95-ամյակի կապակցությամբ մայիսի 26-ին Կարեն Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում մեծամասշտաբ երեկո կանցկացվի, որին հանդես կգա նաև The Voice-ի հաղթողը:
Մինչ Հայաստան ժամանելը Սլիմանը հանդես է եկել տեսաուղերձով, որում մասնավորապես նշված է. «Բարև, Հայաստա՛ն, ես Սլիմանն են: Հույս ունեմ, որ լավ եք: Կհանդիպենք մի բացառիկ համերգի ժամանակ մայիսի 26-ին, Երևանում: Շնորհակալ եմ նախապես, որ գալու եք մեզ տեսնելու: Իսկապես հիանալի ժամանակ ենք անցկացնելու, վստահ եմ: Փորձեմ ձեզ հայերեն ասել՝ «համբուրում եմ», կարծում եմ, որ այսպես են ասում ՝«պաչիկներ»: Դե, ջերմ համբույրներ»:
Տեղեկացնենք, որ բացի Սլիմանից «Քեզ համար, Հայաստան» խորագիրը կրող երեկոյի ընթացքում հանդես կգան համաշխարհային ճանաչում վայելող սիրված ֆրանսիացի երգիչներ Պատրիկ Ֆիորին, Հելեն Սեգարան, Լեա Կաստելը, Քեյթ Ռայանը, Րաֆֆի Արտոն և այլք: Ֆրանսիացի արտիստներին կնվագակցի Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախումբը՝ գեղարվեստական ղեկավար և գլխավոր դիրիժոր Էդուարդ Թոփչյանի ղեկավարությամբ:
Այս մեծամասշտաբ գլխավոր հովանավորը, կազմակերպիչը և աջակիցը ArmCenter ընկերությունն է, աջակիցներն են Աննա Կարոլինա պրոդաքշնը, Ֆրանսիայի «Շահբազյան» պրոդյուսերական կենտրոնը, vorak.am-ը: Համերգի տոմսերը հնարավոր է ձեռք բերել tomsarkgh.am կայքից:
Սլիմանը ծնվել է 1989 թ.: 2016-ին դարձել է ֆրանսիական The Voice հեռուստաշոուի 5-րդ եթերաշրջանի հաղթողը, և դրանից հետո հանրությանը ներկայացրել մեծ հաջողություն վայելող դեբյուտային ալբոմ և 9 սինգլ:
Մինչ The Voice-ում հաղթանակը՝ մասնակցել է մի շարք այլ հեռուստաշոուների, սակայն հենց այդ ձևաչափի շնորհիվ է մեծ ճանաչում ձեռք բերել: Հանդես է եկել նաև մյուզիքլներում:

ՍԼԻՄԱՆԻ ՏԵՍԱՈՒՂԵՐՁԻ ՀՂՈՒՄԸ
https://www.facebook.com/tomsarkgh.am/videos/1219426788210237/



Հարավային Հոլանդիայի նահանգի լրատվամիջոցը անդրադարձել է Հայոց Ցեղասպանությանը, մեջբերել է հայազգի գործադիր պատգամավորի գրառումն ու մեր ուղիղ եթերի տեսաերիզը

Omroep West-ը` Հարավային Հոլանդիայի մարզի հանրային հեռուստատեսության ու ռադիոյի միացյալ կայքը անդրադարձել է Համագործակցող Հոլանդահայ կազմակերպությունների (SAO) կողմից Հայոց Ցեղասպանության կազմակերպած ցույցին` զետեղել նահանգային խորհրդի պատգամավոր Արմինե Ստեփանյանի թվիթերյան գրառումն ու «Նիդերլանդական օրագրի» Դարիո Կրամերի արված ուղիղ ռեպորտաժներից մեկը: Omroep West-ը հեռարձակում է Radio West-ը եւ TV West-ը, այդ թվում `WestText հեռուստատեսային էջը: Բացի այդ` Omroepwest.nl միացյալ կայքում հրապարակվում են Omroep West-ի կարևոր հոդվածները: Ամեն շաբաթ ռադիոկայանի հաղորդումներն ունկնդրում են 182 հազար մարդ, ավելի քան 601 հազարը դիտում են հեռուստահաղորդումները: Omroepwest.nl միացյալ կայքի այցելության միջին ամսական թիվը կազմում է 4,4 մլն: Հավելենք, որ Հայոց Ցեղասպանության թեման լուսաբանվել է թե ռադիոյով և թե հեռուստատեսությամբ: Համագործակցող Հոլանդական կազմակերպությունների (SAO) կողմից անցկացված միջոցառումը լուսաբանել է նաև Նիդերլանդների հանրային հեռուստատեսությունը, այլ թերթեր ու կայքեր:

300 betogers op de been voor erkenning Armeense genocide

DEN HAAG - Ruim driehonderd betogers zijn dinsdag op initiatief van de Samenwerkende Armeense Organisaties (SAO) in Den Haag bijeengekomen om te pleiten voor de erkenning van de Armeense genocide 104 jaar geleden. Dat meldt de organisatie.
De bijeenkomst begon rond het middaguur op het Plein. Daar hielden enkele Kamerleden, onder wie Zihni Özdil (Groenlinks), een toespraak. Daarna werd aan het ministerie van Algemene Zaken een petitie aangeboden, waarin de regering wordt opgeroepen de massamoord op de Armeniërs als volkerenmoord te erkennen.




Afbeelding weergeven op TwitterAfbeelding weergeven op TwitterAfbeelding weergeven op TwitterAfbeelding weergeven op Twitter

Vandaag demonstratie voor de erkenning van de . Partijgenoot en rolmodel @ZihniOzdil sprak namens @groenlinks: “We dienen voor de slachtoffers en nakomelingen de Armeense Genocide te erkennen. En voor onze democratische waarden.”

Vervolgens trok de stoet naar het Malieveld. Daar volgde een protest tegen de ontkenning door Ankara van de georganiseerde volkerenmoord op de Armeniërs door het Ottomaanse Rijk, de voorloper van het huidige Turkije. Bij de Turkse Ambassade deden de betogers vervolgens een petitie in de brievenbus.

Jongeren leggen gezamenlijk een krans

Woensdag volgt op begraafplaats de Boskamp in Assen vanaf 12.30 uur een herdenking van de genocide. Jongeren van Armeense, Turkse en Koerdische afkomst leggen gezamenlijk een krans. Ook zijn er toespraken.
De Armeense genocide vond plaats in 1915 en 1916. De Ottomaans-Turkse autoriteiten vervolgden en vermoordden tussen de 800.000 en 1 miljoen Armeniërs.

Friday 26 April 2019

Հիշում ենք և պահանջում

 Հայոց Ցեղասպանության 104-ամյակի թեմայով մանուկների կատարած այս Երգը միանգամից սիրվեց մեծերի և երեխաների կողմից:
Երգի նրանց այս հուզիչ կատարումը արժե հավանել ու տարածել մեր բոլորի կողմից:
Այն հնչում է ամենուր`տներում, դպրոցներում, տարբեր միջոցառումների ժամանակ ու...Մարդկանց սրտերում:
Երգի հեղինակն է ուսուցիչ, «Մանուկների Մոլորակ» կենտրոնի ղեկավար, մանկական երգերի հեղինակ Զառա Սարիբեկյանը: «Հիշում ենք և պահանջում» երգը ստեղծվել է Ցեղասպանության 100 ամյակին ընդառաջ: Այդ տարի որոշվեց, որ որպես խորհրդանիշ պետք է լինի անմոռուկը: Այդ պատճառով էլ երգի հիմնական գաղափարը կառուցվել է հենց այդ խորհրդանշի շուրջ: Երգը կատարում են «Մանուկների Մոլորակ»- ի սաները: Երգի հիմնական ասելիքն այն է, որ հայը պետք է դադարի լաց լինլուց ու սգալուց: Հայն այլևս վերածնվել է ու հենց այս սերունդն է, որ ստիպելու է ու պահանջելու է հատուցում:
ՈՒշադիր լսեք կրկներգը, որտեղ ասվում է` «Բայց մենք կանք` մի նոր կյանք, ու չենք նահանջում: Մենք ենք տերը մեր երկրի , հիշում ենք ու պահանջում»:
 Զառա Սարիբեկյան- Մանուկների Մոլորակ



Երգը տեղադրված է նաև Յութուբում և մեկ օրում 10.000-ից ավելի մարդ է դիտել.
https://www.youtube.com/watch?v=XsGYVXopDIM


Նիդերլանդներում Հայաստանի դեսպան Բալայանը այցելել է Մաաստրիխտ

Ապրիլի 25-ին Նիդերլանդներում Հայաստանի դեսպան Տիգրան Բալայանն այցելեց Մաաստրիխտ, ուր հանդիպում ունեցավ քաղաքապետ Անմարի Պեն-տե Ստրակեի (Annemarie Penn-te Strake) հետ: Այս մասին տեղեկացնում են Հայաստանի ԱԳ նախարարության և դեսպանության կայքերը:  Ավելի վաղ`  դեսպան Տիգրան  Բալայանի ֆեյսբուքյան էջին հղում կատարելով, այդ մասին հակիրճ հայտնել էր «Նիդերլանդական օրագիրը»:



 Դեսպան Բալայանը քաղաքապետ Պեն-տե-Ստրակեին ներկայացրեց Հայաստանում տեղի ունեցող լայնածավալ բարեփոխումները, ժողովրդավարության ամրապնդման, կոռուպցիայի դեմ պայքարի ուղղությամբ իշխանությունների կողմից ձեռնարկվող քայլերը։

Մաաստրիխտի քաղաքապետը նշեց, որ իր ղեկավարած քաղաքը պատմականորեն կապված է Հայաստանի և հայ ժողովրդի հետ, քանի որ քաղաքի հովանավորն է համարվում հայազգի Սուրբ Սերվանտիուսը, ում անունն է կրում քաղաքի գլխավոր վանքերից մեկը։ Անմարի Պեն-տե Ստրակեն բարձր գնահատեց Մաաստրիխտի հայ համայնքի կարևոր ներգրավվածությունը և օրինակելի դերակատարությունը քաղաքի հասարակական, տնտեսական և մշակութային կյանքում։ Այս համատեքստում դեսպան Բալայանը շնորհակալություն հայտնեց քաղաքապետին հայ համայնքի նկատմամբ մշտական ուշադրության, նրանց ազգային ինքնության պահպանման համար նպաստավոր պայմանների ստեղծման և նրանց նախաձեռնություններին աջակցության համար։



Այնուհետև դեսպան Բալայանը հանդիպեց Մաաստրիխտի համալսարանի ռեկտոր Ռիան Լետշերտի (Rianne Letschert) հետ։ Հանդիպմանը մտքեր փոխանակվեցին գիտակրթական բնագավառում Մաաստրիխտի համալսարանի և հայաստանյան բուհերի միջև համագործակցության ուղիների շուրջ։ Հայաստանի դեսպանն ու Մաաստրիխտի համալսարանի ռեկտորն անդրադարձան ցեղասպանագիտության ոլորտում փոխգործակցության հաստատմանը։ Այս առումով Տիգրան Բալայանը ներկայացրեց Հայաստանի արտաքին քաղաքականության առաջնահերթություն հանդիսացող կանխարգելման օրակարգի առաջմղման ուղղությամբ գործադրվող ջանքերը, միջազգային ասպարեզում առաջնորդող դերակատարությունը։

ՀՀ դեսպանը Մաաստրիխտի համալսարանի գրադարանին նվիրեց շուրջ երկու տասնյակ գրքեր՝ Հայաստանի պատմության, հայկական մշակութային ժառանգության մասին։
Ինչպես  Մաստրիխտից հայ  համայնքից Նիդերլանդական օրագրին տեղեկացրեցին, նույն օրը Տիգրան Բալայանը Մաաստրիխտի Սուրբ Կարապետ Հայ առաքելական եկեղեցում կարճ ժամանակով հանդիպեց քաղաքի հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ։


ԱՆԻ  հայ  համայնքի ատենապետ Լևոն Սարգիսը դեսպանին է հանձնել Մաստրիխտում լույս  տեսած  2017-2018 թթ նշանավոր իրադարձությունների Տարեգիրքը:  Նման տարեգիրքը Լիմբուրգի նահանգում հրատարակվում է արդեն 62 տարի և վստահություն է վայելում ընթերցողների  շրջանում: Այս տարվա տարեգրքում, որ  աչքի է ընկնում մշակութային թեմատիկայով, ընդգրկված են հայ համայնքին  ու եկեղեցուն նվիրված հոդվածներ:
Հիշեցնենք, որ նախորդ օրը դեսպանը եղել էր Նիդերլանդների  մի շարք բնակավայրերում և մասնակցել Հայոց Ցեղասպանության ոգեկոչման արարողություններին:
Նույն օրը դեսպանը մեկնել է  նստավայր` Դեն Հաագ:


Thursday 25 April 2019

Նիդերլանդների տարբեր քաղաքներում հարգանքի տուրք է մատուցվել Ցեղասպանության անմեղ զոհերին


 Ալմելո
Շարունակում ենք  Հայոց Ցեղասպանության միջոցառումներին նվիրված տեղեկություններ  ստանալ Նիդերլանդների  տարբեր  բնակավայրերից:
Մաստրիխտում Հայոց ցեղասպանության 104-րդ տարելիցին նվիրված ոգեկոչման արարողությունն սկսվեց երեկոյան ժամը 18-ին: Թեև անձրևին Սուրբ Կարապետ եկեղեցուց (Potterieplein 50, 6216 VB Maastricht) տեղի ունեցավ քայլերթ դեպի Սուրբ Սերվանտիուսի տաճարի մոտ տեղադրված հայկական խաչքար: Աղոթքից և լռության րոպեից հետո հայկական դրոշը  խոնարհվեց  անմեղ զոհերի հիշատակին և ծաղիկներ դրվեցին խաչքարի պատվանդանին:

 Մաստրիխտ
Մինչև ամսվա վերջ շարունակվելու են ոգեկոչման արարողությունները, մասնավորապես երիտասարդական կազմակերպությունը քաղաքի փողոցներով ջահերով երթ է անելու, կինոթատրոններում ցուցադրվելու են ցեղասպանության թեմաներով ֆիլմեր,  անց են կացվելու ցերեկույթներ:


Ալմելո
Հայաշատ ամենամեծ քաղաքում Ալմելոյում ևս բուն միջոցառումը երեկոյան է տեղի ունեցել: Մեծ թվով մարդիկ էին եկել իրենց խոնարհումի տուրքը մատուցելու Հայոց Ցեղասպանության զոհերի Եվրոպայում ամենամեծ հուշհամալիր, որոնց թվում Ալմելոյի քաղաքապետ  Eugène Van Mierlo-ն, Նիդերլանդներում Հայաստանի արտակարգ և լիազոր դեսպան Տիգրան Բալայանը (ի դեպ դեսպանը մասնակցել է նաև Ամստերդամում և Ասենում տեղի ունեցած ոգեկոչման արարողություններին), Արևմտյան Եվրոպայի պատվիրակ, գերաշնորհ Խաժակ Պարսամյանը, քույր եկեղեցիների առաջնորդներ, Նահանգային ու տեղական խորհրդի պատգամավորներ,այլ հյուրեր: Նախօրեին Ալմելոյի փողոցներով հայ երիտասարդները ջահերով երթ էին  կազմակերպել:


 Ամստերդամ

Արդեն  իսկ անդրադարձել ենք Ամստերդամում և Ասենում տեղի  ունեցած ոգեկոչման արարողություններին: Տեղական մամուլը մեծ ուշադրություն է դարձրել այն փաստին, որ առաջին անգամ այս տարի հայ,թուրք, արամեացի, ասորի և քուրդ երիտասարդները միասին ծաղիկներ են խոնարհել  Նիդերլանդներում տեղադրված ցեղասպանության զոհերին նվիրված հուշարձաններին:




Ասեն 


Երիտասարդ թուրք պատմաբանը հակառակ իր սպասածի ճանաչել է Հայոց Ցեղասպանությունը և ծաղիկներ խոնարհել նրանց հիշատակին:


Տայֆուն Բալչիկը
Մասնավորապես Հոլանդահայ համագործակցող կազմակերպությունների (SAO) նախաձեռնությամբ Ասենում՝  տեղի ունեցած Նիդերլանդներում առաջին Հայոց ցեղասպանության խաչքար-հուշարձան է այցելել և իր հայ ու քուրդ ընկերների հետ ծաղկեպսակ է զետեղել երիտասարդ նիդերլանդացի թուրք պատմաբան Տայֆուն Բալչիկը: Նրա  գիտական թեզը` գրված դեռ տաս տարի առաջ, նվիրված է եղել  Հայոց ցեղասպանությանը: Այդ թեզը «բացել են նրա աչքերը»: Նա թուրքական ազգայնական միջավայրից էր և կարծում էր, որ իր թեզով պատմելու է   ցեղասպանության ժխտման մասին պատմությունը:
 Բայց, երբ Բալչիկը խորը ուսումնասիրություններ է կատարել` փոխվել է նրա դիրքորոշումը: «Ես կարդացի ավելի ու ավելի շատ աղբյուրներ, և արդյունքում հակառակ պատկեր  ստացա, քանի որ ես շատ ազգայնական ձեւով եմ մեծացել,  ինձ համար ինքնության ճանաչման ճգնաժամ ստեղծվեց, բայց ճշմարտությունն ավելին էր ու հանկարծ սկսեցի պաշտպանել թշնամու պատմությունը»-ասել է նա:

Ասեն 
«Նիդերլանդական օրագրին» տված հարցազրույցում, պատմաբանը բացատրեց, որԹուրքիան այսօր  ցեղասպանություն բառը իր հասցեին սադրանք է ընդունում: Թուրքական կառավարության պաշտոնական տեսակետը նա է, որ տեղի է ունեցել քաղաքացիական պատերազմ և շատերն են  զոհվել, այդ պատճառով առանձնացնել հայ քրիստոնյաներին`նրանց համար ընտրողական տեսակետ է:
Նիդերլանդների հանրային հեռուստատեսության ծրագրերից մեկին էլ տված հարցազրույցում Բալչիկն ասել է. «Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կոլեկտիվ թուրքական ինքնության մի մասն է, որը շատ քիչ տեղ է թողնում  այն թուրքերին, որոնք  ցանկանում են ճանաչել Ցեղասպանությունը, բայց չեն ուզում դավաճանել իրենց ընտանիքին»:
 «Ծաղկեպսակ դնելը առաջին քայլն է, մենք իսկապես երկխոսության սկզբին ենք»- գտնում է երիտասարդ թուրք պատմաբանը և ավելացնում.
«Կան բազմաթիվ թուրք հոլանդացիներ, ովքեր ճանաչում են Հայոց ցեղասպանությունը, բայց  դեռեւս չեն համարձակվում դա անել հասարակության մեջ: Այլևս չպետք է լինի կոլեկտիվ ժխտում, այլ կոլեկտիվ ճանաչում»:



Նիդերլանդների պատգամավորը Ցեղասպանության թեմայով շապիկ է կրել ու այն մեկնաբանել են



Մեկ այլ Հետաքրքիր նախաձեռնություն են հանդես բերել Նիդերլանդների խորհրդարանի պատգամավորներից` Բարեփոխված քաղաքական կուսակցության (SGP) ղեկավար, խորհրդարանական խմբակցության նախագահ Կես վան դեր Ստայը (Kees van der Staaij)և նախկին դատախազ, ներկայումս արտաքին քաղաքականության հարցերով զբաղվող Ազատություն կուսակցությունից Ռայմոնդ դը Ռունը ((Raymond de Roon (PVV) : Վերջինս Հայոց Ցեղասպանության թեման արտացոլող շապիկ էր հագել և միասին մեկնաբանում էին 1915թ. իրադարձությունները`ճանաչելով ու դատապարտելով ոճրագործությունը: Կադրերում երևում են` թե ինչպես Ամստերդամի Սուրբ Հոգի եկեղեցու խաչքարին ծաղկեպսակ են դնում Գրիգոր Նարեկացի հիմնադրամի անդամներն  ու Հայաստանի Հանրապետության դեսպանը : Հիշեցնենք, որ Նիդերլանդների խորհրդարանը երկու անգամ (վերջինը`2018թ) ճանաչել է Հայոց Ցեղասպանությունը: Տեսաերիզը տեղադրել է tpo.nl կայքը , մեկնաբանելով, որ չորեքշաբթի միջազգային մակարդակով նշվել է հայերի ցեղասպանությունը (1915 թ.): Այն անցյալ տարի չի ճանաչել ազգությամբ թուրք պատգամավորներ ունեցող ԴԵՆԿ կուսակցությունը,  իսկ կառավարությունը նախընտրում է օգտագործել «Հայոց ցեղասպանության հարցի» եզրույթը: Ցեղասպանության ճանաչումը դեռեւս զգայուն է թուրքերի հետ,-գրել է կայքը:

Nid.Oragir




-----------------------------------------------------------------

Նիդերլանդներում ոգեկոչեցին Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը
Ապրիլի 24-ին Նիդերլանդների տարբեր բնակավայրերում տեղի ունեցան Հայոց ցեղասպանության 104-րդ տարելիցին նվիրված ոգեկոչման արարողություններ։
Ամստերդամի Սուրբ Հոգի Հայ առաքելական եկեղեցու մոտ Մեծ Եղեռնի զոհերի հիշատակին տեղադրված խաչքարի մոտ տեղի ունեցած արարողությանը ներկա էին և ելույթներով հանդես եկան ՀՀ դեսպան Տիգրան Բալայանը, Նիդերլանդների օրենսդիր մարմնում ներկայացված տարբեր քաղաքական ուժեր ներկայացնող պատգամավորներ Սադեթ Քարաբուլութը (Sadet Karabulut), Ջոել Վորդևինդը (Joel Voordewind), Կեես վան դեր Ստայը (Kees van der Staaij), Ամստերդամի քաղաքային խորհրդի անդամներ, հայ համայնքային կառույցների ղեկավարներ։
Ասենում կայացած հիշատակի արարողությանը հայ, թուրք և քուրդ երիտասարդները համատեղ ծաղկեպսակ զետեղեցին Եղեռնի հիշատակը հավերժացնող խաչքարի մոտ։ Այնուհետև, սգո հավաքին ելույթներով հանդես եկան ՀՀ դեսպան Տիգրան Բալայանը, «Աբովյան» միության ղեկավար Մաթո Հախվերդյանը, Հոլանդահայ կազմակերպությունների ֆեդերացիայի քարտուղար Ինգե Դրոստը (Inge Drost), Նիդերլանդների ՀՅԴ Հայ դատի հանձնախմբի նախագահ Մասիս Աբրահամյանը, Ասենի քաղաքային վարչության անդամ տիկին Յաննա Բոյ-Վենակամպը (Janna Booij-Venekamp) և Հայոց ցեղասպանության պատմության հետազոտող-ուսուցիչ Դիրք Ռոդզանտը (Dirk Roodzant)։
Ալմելոյի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիրում կայացած ոգեկոչման արարողությանը նախորդեց Արևմտյան Եվրոպայում Հայ առաքելական եկեղեցու հայրապետական պատվիրակ Խաժակ արքեպիսկոպոս Պարսամյանի կողմից մատուցված Սրբոց նահատակաց Բարեխոսական կարգը, որին ներկա էին դեսպան Տիգրան Բալայանը, Ալմելոյի քաղաքապետ Արյեն Խերիտսենը (Arjen Gerritsen) Օվերայսելի նահանգային և Ալմելոյի քաղաքային խորհրդի անդամներ, ասորական և ղպտիական եկեղեցիների բարձրաստիճան հոգևորականներ, հայ համայնքային կառույցների ներկայացուցիչներ։ Այնուհետև, Մեծ Եղեռնի հուշահամալիրի մոտ Նիդերլանդների և Հայաստանի օրհներգերի կատարումից հետո, տեղի ունեցավ ծաղկեպսակների զետեղման արարողություն։
Ալմելոյի Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցու միջոցառումների սրահում կայացած ոգեկոչման երեկոյին ելույթներով հանդես եկան ՀՀ դեսպան Տիգրան Բալայանը, Ալմելոյի քաղաքապետ Արյեն Խերիտսենը, եկեղեցական խորհրդի նախագահ Օնիկ Գելիջյանը, հայկական մշակույթը ներկայացնող կատարումներով հանդես եկան եկեղեցուն կից գործող մշակութային խմբակները։

Նիդերլանդներում Հայոց ցեղասպանության 104-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումները լայնորեն լուսաբանվել են հոլանդական մամուլում։

Tuesday 23 April 2019

Հոլանդահայ համայնքը Հայոց ցեղասպանության ճանաչման պահանջով դիմել է Նիդերլանդների կառավարությանը


ԵՐԵՎԱՆ, 23 ԱՊՐԻԼԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Հաագայի կենտրոնական հրապարակում` խորհրդարանին և կառավարության շենքին կից, ապրիլի 23-ին կայացել է հանրահավաք, որը կազմակերպել էին Հոլանդահայ համագործակցող կազմակերպությունները։
Ինչպես «Արմենպրես»-ին տեղեկացրեցին «Հոլանդահայ կազմակերպությունների ֆեդերացիա»-ից, հանրահավաքին ներկա էին Նիդերլանդների խորհրդարանի ութ պատգամավոր և այլ ականավոր անձինք, որոնք իրենց ելույթներում շեշտել են Հայոց ցեղասպանության ճանաչման կարևորությունը և կոչ արել Նիդերլանդների կառավարությանը լիարժեք ճանաչել այն։




Ցուցարարները Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հանրագիր են հանձնել Նիդերլանդների կառավարությանը: Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ փաստաթուղթ 2018-ին համարյա միաձայն ընդունել է խորհրդարանը։
Այնուհետև ցուցարարները շարժվել են դեպի Թուրքիայի դեսպանատուն՝ հանգարկելով ցեղասպանության ճանաչման մասին։ Դեսպանատան մոտ ցուցարարների ներկայացուցիչները Թուրքիայի դեսպանին հասցեագրված նամակ են նետել դեսպանատան փոստարկղի մեջ։ Նամակում ասված է, որ Թուրքիան չպետք է թաքցնի իր պատմության սև էջերը և պետք է համարձակություն ունենա ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը, ինչը կնպաստի նոր սերնդի առողջ դաստիարակմանը և հայերի հետ հաշտեցմանը և, վերջապես, մերձեցմանը։

Ապրիլի 24-ին Ասեն քաղաքում տեղի կունենա Մեծ Եղեռնի զոհերի հիշատակին նվիրված միջոցառում։ Ոգեկոչման արարողության ժամանակ Մեծ Եղեռնի հուշարձանին միասնական ծաղկեպսակ կդնեն հայ, թուրք և քուրդ երիտասարդները։ Հոլանդական լրատվական գործակալությունը (ANP) մամուլի հաղորդագրություն է տարածել այս միջոցառումների մասին




Մեր թղթ.DarioCrameri -ի հարցերին պատասխանում են Հոլանդիայի Հայ Դատի հանձնախմբի նախագահ Մասիս Աբրահամյանը և Հոլանդահայ կազմակերպությունների ֆեդերացիայի նախագահ Մաթո Հախվերդյանը

Թումանյանը, Կոմիտասն ու Սահակ Ամատունին


Թումանյանական ու կոմիտասյան տարի է  2019թվականը: Շատերը գիտեն, որ մեծն ու անմահ Կոմիտասի և ամենայն հայոց բանաստեղծ Հովհաննես Թումանյանի ծննդյան 150-ամյա հոբելյարներն են: Այն ներառվել է  ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի  հռչակավոր մարդկանց 2018-2019 թթ. օրացույցում:  Քչերն են սակայն ճանաչում նրաց ժամանակակցին ու համախոհին` Վարդապետ Սահակ Ամատունուն, ում դին հանգչում է հանրահայտ Օշական գյուղում: Հունվարի 22-ին արդեն իսկ լրացել է հմուտ մանկավարժի ու բանասերի` Սահակ Ամատունու ծննդյան 163-րդ ամյակը:
Երկու մեծերի Թումանյանի և Կոմիտասի հետ անմիջական ջերմ հարաբերություններ է ունեցել Սահակ Ամատունին: Եթե Թումանյանի հետ հայտնի է նրանց անկեղծ ու ջերմ շնչով գրված նամակները, գրական հարցերի շուրջ քննարկումները, ապա Կոմիտասին անձամբ է դասավանդել Սահակ Ամատունին: Ապագա մեծ երգահանը 1885-86թթ նստել է Սահակ Ամատունու դասարանում: Կոմիտասի հետագա ծավալած գործունեությունը` Սահակ Վարդապետի թողած գործի անմիջական աշխատանքի շարունակությունն է եղել:

Մեծն Հովհաննես Թումանյանի ուշադրությունից չի վրիպել Սահակ Ամատունու նոր աշխատությունը: 1912թ. հունիսի 28-ի նամակում ահա թե ինչպես է նա արձագանքել.
«Բարձրապատիվ Սահակ հայր սուրբ, ինձ են հասել Ձեր ուղարկած «Հին և նոր պարականոն ու անվավեր շարականներ» գիրքը և Ձեր խնդակցությունը իմ ազատվելու առթիվ: Լիասիրտ շնորհակալ եմ Ձեր բարեկամական ազնիվ զգացմունքի համար և շատ եմ ուրախանում, տեսնելով Ձեր նորանոր գեղեցիկ գրական աշխատությունները, անհամբեր սպասում եմ «Բառ ու բանին»: Էջմիածինը որքան կարևոր լինի իր վարչական նշանակությամբ, ավելի սիրելի է դառնալու երբ գրական ու գիտական գործերը ճոխանան ու հաճախանան նրա պարիսպների մեջ, և ինձ համար էդ տեսակի գործերն ու գործիչները միշտ մնալու են ավելի թանկ ու սիրելի, քան ամեն տեսակի պաշտոնյաներ: Ցանկանալով հաջողություն առողջություն ջերմ բարևներով մնամ միշտ Ձեր բարեկամը Հովհ.Թումանյան»:

Առավել բարձր գնահատական է տվել ամենայն հայոց բանաստեղծը 1912 թ Սահակ Ամատունու հրապարակած «Հայոց բառ ու բան» աշխատությանը, Թումանյանը գրել է. «Սահակ հայր սուրբ, ստացել եմ Ձեր «Բառ ու բան» գեղեցիկ աշխատությունը և շնորհակալ եմ, որքան իբրև մի բարեկամ՝ հազար անգամ ավելի իբրև գրական մարդ: Առանց էդ տեսակ աշխատանքների անկարելի է ստեղծել մեր գրական լեզուն: Նոր կյանքի ու նոր ազդեցությունների պատճառով շատ արագ կերպով կորչում են էդ ամեն բառ ու բաները, և ով նրանց փրկի կորուստից ու մահից, նրանց հետ միասին կանմահացնի իրեն: Դուք սրանով անմահացնում եք ձեզ...»:
Ավելի վաղ Թումանյանը իր ԱՐԵՎԵԼՔԻՑ ԱՐԵՎՄՈՒՏՔ հոդվածում այս գրքի մասին հետևյալն է հայտնել.

Սահակ վարդապետ Ամատունին արդեն տպագրում է (Ղուկասյան ֆոնդի հաշվով) իր «Բառ ու բան» խոշոր աշխատությունը, որի մեջ հավաքված են մեր կենդանի բարբառներից ու գրականությունից այն բոլոր ոճերն ու բառերը, որ չկան Հայկազյան բառարանում։

Ավելի ուշ` եղեռնի տարիներին Թումանյանը գործունեություն է ծավալել ոչ միայն Սահակ Ամատունու հետ, այլ նաև հասարակական գործիչ Գրիգոր Վարդանյանի (հետագայում ՀՕԿ-ի նախագահ), Վարդգես Ահարոնյանի, Էջմիածնի դիվանապետ, Փախստականներին օգնող կենտրոնական կոմիտեի Էջմիածնի ներկայացուցիչ Բագրատ վարդապետ Վարդազարյանի, Թումանյանի՝ Ներսիսյան դպրոցի դասընկերներից, Էջմիածնի միաբաններից Արսեն Ղլտճյանի, Խորեն եպիսկոպոս Մուրադբեկյանի, միաբաններ Գալուստ Տեր-Մկրտչյանի, Գարեգին եպիսկոպոս Հովսեփյանի, Աշոտ Աթանասյանի, Նիկողայոս Ադոնցի և այլոց հետ։

Սահակ Ամատունու մասին` Ամատունիներին նվիրված նախագծի շրջանակներում, բացառիկ ու հետաքրքիր նյութն ամբողջությամբ կարող եք գտնել` այստեղ
https://www.nidoragir.com/2019/01/blog-post_97.html

_________________


Ամատունիների իշխանական տոհմի մասին այս նախագծի հեղինակն է «Նիդերլանդական օրագիրը»:
Լուսանկարներն ու հոդվածաշարը հրապարակվում են առաջին անգամ: Հեղինակային իրավունքը պատկանում է՝  «Նիդերլանդական օրագրին»: Գրավոր հղումը՝ պարտադիր է:
ՈՒշադրություն
Հայ ազնվական Ամատունի տոհմի մասին պատմող այս նախագծը նպատակ ունի սփյուռքի և Հայաստանի մեր ընթերցողներին ծանոթացնել հայ ազնվական դասին, բացահայտել նրանց մասին գրված ու ավելի շատ չգրված էջերը, վեր հանել հայ ժողովրդի պատմության պայծառ էջերն ու պատմել մեր անվանի զավակների մասին: Նախագծի իրականացման համար պահանջվում է ժամանակ և միջոցներ` տեղային ու արխիվային ուսումնասիրությունների համար: Առանձին ուսումնասիրություններ ծախսատար են (օրինակ` Նիկոդիմոս Ամատունու մասին, ծնվել է Օշականում, ապրել և աշխատել է Վրաստանում, Ռուսաստանում : Նրա աճյունը գտնվում է Փարիզում` ամփոփված է ռուս նշանավոր գործիչների կողքին:

Ամատունիների իշխանական տոհմի մասին  «Նիդերլանդական օրագրի» նախագծի այլ հոդվածները

Ամատունիների շառավիղները

Նիկոդիմոս Եսայու Ամատունու մասին

Ազգագրագետ Սերգեյ Դմիտրիևը և Իշխան Նիկոդիմոս Ամատունու մասին նրա աշխատությունը

Իշխան Նիկոդիմոս Ամատունու կենսագրությունից (1903-1913)

Օշականի Ամատունիները և նրանց ավանդը տեղի դպրոցի ու եկեղեցու կառուցման գործում

Իշխան Նիկոդիմոս Ամատունու առնչությունը ռուսական ազգագրական թանգարանի հետ

Ազգագրագետ Սերգեյ Դմիտրիևը և Իշխան Նիկոդիմոս Ամատունու մասին նրա աշխատությունը

Նիկոդիմոս Ամատունին Բենուայի հուշերում

Սահակ վարդապետ Ամատունի. նոր էջեր կյանքի տարեգրությունից

Սահակ վարդապետ Ամատունու գերեզմանը վանդալիզմի ենթարկված

Ե՞ՐԲ Է ՄԱՀԱՑԵԼ ՍԱՀԱԿ ՎԱՐԴԱՊԵՏ ԱՄԱՏՈՒՆԻՆ

Արձագանք` «Սահակ վարդապետ Ամատունու գերեզմանը վանդալիզմի ենթարկված» հոդվածին

Սերունդներն այլևս կհիշեն որտեղ է թաղված Կոմիտասի առաջին ուսուցիչ Սահակ Ամատունին


Թեմային առնչվող այլ նյութեր`
Պոլսո «Ժամանակ» թերթը «Նիդերլանդական օրագրի» նախագծին գործակից

Թումանյանը, Կոմիտասն ու Սահակ Ամատունին

Այսօր իշխան Նիկոդիմոս Ամատունու մահվան տարելիցն է
Հոդվածի այլ հղումներ.

ԺԱՄ (ռուս.)