Կիմերովոյի մարզի հայերի միության հայտարարությունը 1921 թ. Մոսկվայի և Կարսի պայմանագրերի վերաբերյալ

 

📜 Կիմերովոյի մարզի հայերի միության հայտարարությունը

Կիմերովոյի մարզային հասարակական կազմակերպությունը՝
«Կիմերովոյի մարզի հայերի միությունը»,
դիմել է Ռուսաստանի Դաշնության բարձրագույն ղեկավարությանը՝
այդ թվում՝ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինին,
Դաշնության խորհրդի նախագահ Վալենտինա Մատվիենկոյին
և Պետական Դումայի նախագահ Վյաչեսլավ Վոլոդինին։

Դիմումը թվագրված է 2021 թվականի մարտի 10-ին և ստորագրված է
կազմակերպության նախագահ Գ. Ա. Անտոնովի կողմից։

Կազմակերպության հիմնական խնդրանքն է՝
չերկարացնել և վերացնել 1921 թվականի մարտի 16-ի Մոսկվայի պայմանագիրը և 1921 թվականի հոկտեմբերի 13-ի Կարսի պայմանագիրը Թուրքիայի հետ։

---

🧾 Հիմնավորումները

Կազմակերպությունը իր դիրքորոշումը բացատրում է հետևյալ կերպ․

• Այդ պայմանագրերը կնքվել են այն ժամանակ, երբ բոլշևիկյան Ռուսաստանը և քեմալական Թուրքիան, չունենալով միջազգային ճանաչում,
  բաժանել են պատմական հայկական հողերը՝ առանց Հայաստանի մասնակցության։

• Կազմակերպության համոզմամբ՝ այդ համաձայնագրերը անարդար են և խախտում են հայկական ժողովրդի իրավունքները։

• Ըստ դիմողի՝ Թուրքիան բազմիցս խախտել է այդ պայմանագրերի պայմանները,
  իսկ նրա քաղաքականությունը հակառուսական ուղղվածություն ունի։

• Այդ պայմանագրերի վերացումը, կազմակերպության կարծիքով,
  կուժեղացնի Ռուսաստանի դիրքերը Կովկասում և Մերձավոր Արևելքում
  և կնպաստի պատմական արդարության վերականգնմանը։

---

⚖️ Դիմում Ռուսաստանի դատարաններ

«Կիմերովոյի մարզի (Կուզբասի) հայերի միությունը»
դիմել է Ռուսաստանի Դաշնության Գերագույն դատարան՝
պահանջելով անվավեր ճանաչել երկու անիրավ միջազգային պայմանագրեր՝

• 1921 թ. Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջեւ կնքված պայմանագիրը,

• և նույն տարվա Կարսի բարեկամության պայմանագիրը։

Առաջին ատյանի դատարանը հրաժարվել է ընդունել հայցը՝ նշելով, որ
Ռուսաստանի դատարանները իրավասություն չունեն քննելու կամ չեղարկելու միջազգային պայմանագրեր։

Կազմակերպությունը բողոքարկել է այդ որոշումը, սակայն
Գերագույն դատարանի վերաքննիչ կոլեգիան ուսումնասիրելով բողոքը՝
թողել է այն առանց բավարարման։

Դատարանը հաստատել է, որ դատավորը սկզբնապես ճիշտ է վարվել՝
փաստելով, որ Գերագույն դատարանը կարող է քննել միայն
Ռուսաստանի ներքին իրավական ակտերը,
բայց ոչ միջազգային համաձայնագրերը։

Իրականում դատարանը պատասխանել է․

«Մենք չենք կարող այս հարցը քննել, քանի որ դա դուրս է մեր իրավասությունից։»

Հետևաբար, բողոքը մերժվել է։

---

🌍 Ավելին՝ միջազգային մակարդակով

Գերագույն դատարանի այս որոշմամբ փաստորեն նշվել է, որ
Մոսկվայի և Կարսի պայմանագրերի իրավական կամ ոչ իրավական լինելը
կարող է գնահատել միայն ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների միջազգային քաղաքացիական դատարանը։

Կազմակերպությունը ընդգծում է, որ անկախ Հայաստանի գոյության 35 տարիների ընթացքում
Հայաստանի ղեկավարները չեն դիմել ՄԱԿ-ին՝
իրականացնելու միակ միջազգային իրավական ուժ ունեցող փաստաթուղթը՝
ԱՄՆ նախագահի՝ Վուդրո Վիլսոնի 1920թ. նոյեմբերի 22-ի 仲արարական (արբիտրաժային) որոշումը։

Այժմ կազմակերպությունը պատրաստում է փաստաթղթերի փաթեթ՝
դիմելու ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների միջազգային դատարան,
որպեսզի այն գնահատի 1921 թ. Մոսկվայի և Կարսի պայմանագրերի ոչ իրավականությունը
և կյանքի կոչի Վուդրո Վիլսոնի արբիտրաժային որոշումը (22.11.1920 թ.)։

Որպես հայ ժողովրդի մի մասնիկ՝ թե՛ Հայաստանում, թե՛ մեծ սփյուռքում,
կազմակերպությունը կոչ է անում բոլոր հայկական հասարակական և քաղաքական կառույցներին միանալ այս նախաձեռնությանը,
որպեսզի իրականացվի հայ ժողովրդի դարավոր երազանքը՝
Միացյալ հայկական պետության ստեղծումը՝
համաձայն Վուդրո Վիլսոնի արբիտրաժային որոշման և Սևրի պայմանագրի։

---

Կիմերովոյի մարզի (Կուզբասի) հայերի միության նախագահ՝
Գ. Ա. Անտոնով

📜 Statement of the Regional Public Organization “Union of Armenians of Kemerovo Region”

The regional public organization “Union of Armenians of Kemerovo Region”
has addressed the highest authorities of the Russian Federation, including:

• President of the Russian Federation Vladimir Putin,

• Chairperson of the Federation Council Valentina Matviyenko,

• Chairperson of the State Duma Vyacheslav Volodin.

The statement is dated March 10, 2021, and signed by the organization’s chairman, G. A. Antonov.

The main request of the organization is to not prolong and to denounce the Moscow Treaty of March 16, 1921, and the Treaty of Kars of October 13, 1921, with Turkey.

---

🧾 Rationale

The organization justifies its position as follows:

• These treaties were concluded at a time when Bolshevik Russia and Kemalist Turkey, without international recognition,
  divided historical Armenian lands without the participation of Armenia.

• According to the organization, these agreements are unjust and violate the rights of the Armenian people.

• The statement claims that Turkey has repeatedly violated the terms of these treaties,
  and its policies are anti-Russian in nature.

• Denouncing these treaties, according to the organization, would strengthen Russia’s position in the Caucasus and the Middle East
  and contribute to restoring historical justice.

---

⚖️ Appeal to Russian Courts

The “Union of Armenians of Kemerovo Region – Kuzbass”
filed a lawsuit with the Supreme Court of the Russian Federation requesting to declare two international treaties null and void:

• The 1921 treaty between Russia and Turkey,

• The 1921 Treaty of Friendship signed in Kars.

The court of first instance refused to consider the lawsuit, stating that
Russian courts do not have the authority to review or annul international treaties.

The organization disagreed and appealed the decision, but the appellate chamber of the Supreme Court upheld the original ruling.

The court confirmed that the judge acted correctly, noting that the Supreme Court can review only internal legal acts of Russia,
but not international agreements.

Effectively, the court stated:

“We cannot examine this issue because it falls outside our jurisdiction.”

Thus, the appeal was rejected.

---

🌍 Next Steps at the International Level

By this decision, the Supreme Court indicated that
the validity or nullity of the Moscow and Kars treaties can only be assessed by the UN International Civil Court on Human Rights.

The organization emphasizes that during the 35 years of Armenia’s independence,
Armenian authorities did not appeal to the UN to implement the only internationally lawful instrument:
the arbitration decision of U.S. President Woodrow Wilson dated November 22, 1920.

Currently, the organization is preparing a package of documents to submit to the UN International Civil Court on Human Rights,
with the goal of assessing the invalidity of the Moscow and Kars treaties of 1921
and implementing Woodrow Wilson’s arbitration decision (22.11.1920).

As a part of the Armenian people both in Armenia and the global diaspora,
the organization calls on all interested Armenian public and political organizations to join this initiative,
in order to realize the long-standing dream of the Armenian people:
the creation of a United Armenian State
in accordance with Woodrow Wilson’s arbitration decision and the Treaty of Sèvres.

---

Chairman of the Union of Armenians of Kemerovo Region – Kuzbass:
G. A. Antonov