ԲՅՈՒԶԱՆԴԱԿԱՆ ՍՐԲԱՆԿԱՐՉՈՒԹՅՈՒՆԸ, ԱՎԱՆԴՈՒՅԹԸ, ՈՒՍՈՒՑԻՉԸ և ՓՈՐՁԱՌՈՒՄԸ` ՆԵՐԿԱՅԱՑՆՈՒՄ Է ԱՆԻ ՆԻԿՈԼԱՆ

 

Նաիրա Գասպարյան, բ․գ․թ․, ԵՊՀ դոցենտ, 

ՆիդՕրագրի համար

Այսօր 06․09․2025 Վան բիզնես կենտրոնում էի միջազգային մեդիատորների հրավերով։ Շնորհակալ եմ հարգարժան Սվետլանա Գալստյանին, ով աշխարհում հայտնի է միջազգային մեդիտացիայի բնագավառում իր կայուն ներդրումներով։ Վան բիզնես կենտրոնի սրահում իր աշխատանքներն է ներկայացնում նկարչուհի, ազգությամբ ֆրանսուհի Անի Նիկոլան։ Նրա զեկուցման թեման է <<Բյուզանդական սրբանկարչությունը, ավանդույթը, ուսուցիչը և փորձառումը>>։ Անին ներկայացնում է իր համամարդկային արվեստը՝ զուգակցելով յուրաքանչյուր աշխատանք դրան վերաբերող խոհա - կրոնա- փիլիսոփայական մեկնաբանություններով։ Անիի աշխատանքները դիտելով հոգևորին ես մոտենում։ Դեմքերը յուրահատուկ են, դրանք սոսկ կրոնական դրոշմ չունեն, դու մխրճվում ես նրանց հայացքի խորքը, հայացք, որն ամբողջական փիլիսոփայական ներթափանցում է պահանջում՝ այնտեղ ոչ միայն տառապանքն ու ասկետիզմն են երևում, այլև լուսավոր արժեքների նկատմամբ հավատը։ Ակամայից առաջանում է ակնածանք Անիի արվեստի նկատմամբ։ Անիի աշխատանքներում ոչ մի շտրիխ, ոչ մի դետալ ինքնանպատակ չէ։ Ամեն մանրամասն ներկայացված է ճշգրիտ հաշվարկների միջոցով։ Սրբապատկերները խոսուն են, ասես գունային զուգորդումները նույնպես որոշակի խիստ հաշվարկների են ենթարկվել՝ ներքևում պատկերը սկսվում է լուսավոր մեղմությամբ, ապա որքան վեր է բարձրանում գույները դառնում են շենշող, տաք, գրավիչ, ավելի վառ ու հագեցած։ Աշխարհի փիլիսոփայական ըմբռնումը դրոշմված է պատկերված դեմքերին, հայացքում, ուսերի կորություններում։ Սրբերն ասես կենդանի լինեն, նրանց ձեռքերի ու մատների շարժը միանգամայն կենդանի ու բնական է։ Փորձեցինք զրուցել Անի Նիկոլայի հետ․ դասախոսությունը թարգմանվում էր ֆրանսերենից՝ թարգմանիչներն էին հետը զուգահեռ աշխատում։ Անիի դեմքին կարելի էր տեսնել նրա հարուստ հոգեկան աշխարհը, մտքի պայծառությունն ու աշխարհի՝ միայն իրեն հատուկ ընկալումը։ Անիի սրբապատկերներից մեկը զարդարում է Փարիզի աստվածամոր տաճարը։ Անին մարդկանց էլ է տեսնում լուսավոր, անբիծ ու նվիրյալ իրենց հավատքի մեջ։ Անիի արվեստի հետ շփումը ունի մաքրագործելու ունակություն։ Նա կյանքում էլ փորձում է մարդկանց տեսնել իր անկեղծության ու մաքրության պրիզմայով։ Մեդիտացիայի միջոցով խաղաղվում է հոգին․ միտք-հոգի միասնությունը տանում է ներքին հավասարակշռված վիճակի, որտեղ հոգին լցված է լույսով, լույսը սնուցում է օրգանիզմի ամեն մի բջիջը, հանգստացնում ու լիցքավորում։ Ահա այսպիսի ազդեցություն ունեն նաև Անիի սրբապատկերները, որոնց ամբողջությամբ մտքում արտապատկերելը տալիս է հոգեթով էներգիա և լիցքավորում։

Ավելացնենք, որ Անին մեծ հարգանք ունի քրիստոնեական  ավանդույթի նկատմամբ։ Թե՜ քրիստոնեությունը և թե՜ մեդիտացիան  տանում են ինքնաճանաչման, աշխարհաճանաչման, հարստացնում իմացական դաշտը։ Սրբապատկերի հետ լցվում ես երջանիկ լռությամբ։ Նույնը տեղի է ունենում, մեդիտացիայի ժամանակ, երբ ճամփորդում ես մանտրայով, հասնում երջանիկ լռության դաշտ։ Ստեղծագործության ակունքը ստեղծարար իմացականության՝ Տրանսցենդենտի՝ Աստծո Լույսի դաշտն է։ Անին ասում է, որ Արարումը Աստծո Լույսի փորձառումն է։

BYZANTINE ICONOGRAPHY, TRADITION, TEACHER, AND EXPERIENCE - PRESENTED BY ANNE NIKOLAS

Naira Gasparyan, PhD, YSU, Associate Professor

 For the Diary of the Netherlands/ NidOragir

Today, 06.09.2025, I was at the Van Business Center at the invitation of international mediators. I would like to thank the esteemed Svetlana Galstyan, who is known worldwide for her sustainable investments in this field. The artist, French by birth, Anne Nicolas presents her works in the hall of the Van Business Center. The topic of her report is <<Byzantine iconography tradition, teacher and experience>>. Anne presents her universal art, combining each work with related religious-philosophical and insightful interpretations. Looking at Anne's works, you approach the spiritual. The faces are unique, they do not have a purely religious imprint, you plunge into the depths of their gaze, a gaze that requires complete philosophical penetration, where not only sufferings and asceticism are visible, but also faith in enlightened values. Involuntarily, awe arises towards Anne's art. No stroke, no detail is an end in itself. Every detail is presented through precise calculations. The icons are eloquent, as if the color combinations were also subjected to certain strict calculations - at the bottom it starts with a bright softness, then the higher it rises, the colors become captivating, warm, attractive, brighter and more saturated. The philosophical understanding of the world is imprinted on the depicted faces, in the gaze, in the curves of the shoulders. The saints seem to be alive, the movement of their hands and fingers is absolutely alive and natural. We tried to talk to Anne Nikolas - the interpreters worked parallel with her. On Anne's face, one could see her rich spiritual world, the brightness of her mind and her unique perception of the world. One of Anne's icons adorns the Notre Dame Cathedral in Paris. Anne also sees people as bright, immaculate, and devoted to their faith. The contact with Anne's art has the ability to purify. She also tries to see people in life through the prism of her sincerity and purity. Through meditation, one becomes peaceful, the unity of mind and soul leads to an internally balanced state, where the soul is filled with light, the light nourishes every cell of the organism, calms and recharges. This is also the effect of Anne's icons, the visualization of which in its entirety gives spiritual energy, recharges. In addition, Anne gives great importance to Christian tradition. Both Christianity and meditation lead to self-knowledge, world knowledge, and enrich the cognitive field. With the icon, you are filled with happy silence. The same thing happens during meditation, when you travel with a mantra, reaching a field of blissful silence. The Source of creation is the field of creative consciousness, the Transcendent, the Light of God. Anne says that Creation is the experience of the Light of God.