13.09.2035/Hay Azian /Նիդ.Օրագիր
Հայ Առաքելական Եկեղեցին ամեն տարի սեպտեմբերի երկրորդ կեսին նշում է իր հինգ տաղավար տոներից մեկը՝ Խաչվերացը, որը 2025թ․ կնշվի սեպտեմբերի 14-ին, կիրակի օրը։ Այս տոնն իր խորքային արմատներով կապված է Քրիստոսի Խաչի պատմության, նրա բարձրացման և համաշխարհային եկեղեցում պաշտամունքի հաստատման հետ։ Խաչվերացը խորհրդանշում է հավատի հաղթանակը, վերածնունդը և մարդկության փրկությունը։
Պատմական ակունքներ
Ըստ եկեղեցական ավանդության, տոնի սկիզբը վերադառնում է IV դար, երբ Սուրբ Հեղինեն՝ Կոստանդիանոս Մեծի մայրը, Երուսաղեմում գտնում է Քրիստոսի Խաչափայտը։ 335թ․ Երուսաղեմի պատրիարք Մակարին այն բարձրացնում է հավատացյալների առջև, որպեսզի ամբողջ ժողովուրդը տեսնի և օրհնի։ Այդ պահից սկսած Խաչվերացը դարձավ առանձին տոն՝ ընդգծելով Խաչի փառքը և Հիսուս Քրիստոսի հաղթանակը մահվան նկատմամբ։
Հայ եկեղեցական ավանդույթում Խաչվերացը նշվում է հանդիսավոր Սուրբ Պատարագով, խաչի բարձրացման և շրջապարով։ Շրջապարը՝ հաճախ կատարվող բաց երկնքի տակ, խորհրդանշում է աշխարհի չորս կողմերին տրված Աստծո օրհնությունը։
Մեռելոցը Խաչվերացից հետո
Խաչվերացին հաջորդող Երկուշաբթին Հայ Առաքելական Եկեղեցին սահմանել է որպես մեռելոց օր։ 2025թ․ այս հիշատակի օրը կնշվի սեպտեմբերի 15-ին։ Այդ օրը հավատացյալները այցելում են գերեզմաններ, կատարում հոգեհանգստյան կարգեր, խնկարկում և աղոթում իրենց ննջեցյալ հարազատների հոգիների համար։
Մեռելոցը ոչ միայն հիշատակ է անցածների, այլև՝ հավատի վկայություն, որ մահը վերջ չէ, այլ դուռ դեպի հավիտենական կյանքը։ Տոնի էությունը կապում է կենդանի և ննջեցյալ համայնքը, ընդգծելով քրիստոնեական սիրո ու աղոթքի միասնությունը։
Ժողովրդական սովորույթներ և խորհուրդներ
Հայկական գյուղական ավանդույթներում Խաչվերացը դիտվում էր որպես աշնանային շրջադարձային օր։ Աշխատանքները դաշտում աստիճանաբար ավարտվում էին, մարդիկ տներում պահեստավորում էին բերքը։ Հաճախ այս օրերին կազմակերպվում էին խաչի ուխտեր, գյուղական տոնախմբություններ և ողորմածության գործեր։
Եկեղեցական հայրերը Խաչվերացին և մեռելոցին խորհուրդ են տալիս՝
Մասնակցել Սուրբ Պատարագին և խաչի օրհնության արարողություններին։
Հիշել ննջեցյալներին՝ ոչ միայն գերեզման այցելելով, այլև բարի գործերով։
Խաչի խորհրդով վերաիմաստավորել սեփական հավատքն ու կյանքի արժեքները։
Խաչվերացը այսօր
21-րդ դարում էլ Խաչվերացը շարունակում է մնալ հայ ինքնության ու հավատքի կարևոր նշանը։ Տոնական օրերին եկեղեցիները լեցուն են ուխտավորներով, իսկ մեռելոցի օրը գերեզմանատները դառնում են աղոթքի և հիշատակի վայրեր։
2025թ․ սեպտեմբերի 14-ին և 15-ին հնչող զանգերը, բարձրացվող խաչերը և հնչող աղոթքները հիշեցնում են՝ Խաչի հաղթանակը հավիտենական է, իսկ մեր հիշողությունը ննջեցյալների նկատմամբ՝ հավերժ ։
Խաչվերաց (սբղեչ)տոնն ու մեռելոցը նշվում է Նիդերլանդների բոլոր հայկական եկեղեցիներում։
No comments:
Post a Comment