ՀՐԱՇԱԼԻ ՎԱՅՐ` ԼԱՑԻՈ

ՀՐԱՇԱԼԻ ՎԱՅՐ` ԼԱՑԻՈ (հետաքրքիր է)

Իտալիայի Լացիո տարածաշրջանում՝ Cisterna di Latina քաղաքի պատմական սրտում, կանգնած է մի ճարտարապետական գլուխգործոց՝ Palazzo Caetani-ը։ Դա պարզապես պալատ չէ, այլ մի տարածք, որտեղ քարերն ու որմնանկարները պատմությամբ են շնչում։ Այստեղ ժամանակը կանգ է առել՝ իր հետ պահելով բարոկոյի շքեղությունը, ազնվականության փառքն ու պապական Իտալիայի ոգին։

Սրահները՝ բարձր կամարներով առաստաղներով ու պատերին ծփացող ոսկեզօծ գեղանկարներով, ձևավորվել են այնպես, որ առաջին իսկ հայացքից պարզ դառնա՝ սա իշխանության, ճաշակի ու վեհության վայր է։ Յուրաքանչյուր դետալ՝ հայելային կոմպոզիցիաներից մինչև փորագրված բազկաթոռները, վկայում է մի մշակութային շերտի մասին, որտեղ արվեստն ու իշխանությունը մեկ են եղել։ Պալատի ամենախորհրդանշական սենյակներից են Sala degli Specchi-ն՝ հայելիների սրահը, և Sala Zuccari-ն՝ որմնանկարներով զարդարված սրահը, որոնք ստեղծվել են 16-րդ դարում՝ գեղանկարիչներ Ֆեդերիկո և Թադեո Ցուկարիի մասնակցությամբ։ Նրանց արվեստը վերածել է սենյակները կենդանի հեքիաթների, որոնցում առասպելները, կրոնը և քաղաքական ակնարկները միահյուսվում են անջնջելի պատմության մեջ։

Palazzo Caetani-ը կրում է իր անվանումը ի պատիվ իտալական բարձրաշխարհիկ ազնվականության նշանավոր ճյուղերից մեկի՝ Caetani ընտանիքի, որը սերտ կապեր է ունեցել Հռոմի պապերի, հոգևոր իշխանության և եվրոպական քաղաքական վերնախավի հետ։ Պալատն ունեցել է ոչ միայն բնակելի, այլև դիվանագիտական նշանակություն՝ որպես պապական պատվիրակությունների ընդունելության վայր, որպես համաձայնագրերի ու բանակցությունների լուռ վկա։ Այս սրահներում ձևավորվել ու կայացել են դարաշրջանի բախտորոշ որոշումներ։

Հարուստ կահավորանքը, ճոխ վարագույրները, խաչաձև կամարները և մանրամասնորեն փորագրված դռները կազմում են այն միջավայրը, որտեղ ներկան մոռացվում է։ Այստեղ եղած ամեն առարկա՝ լինի դա փայտե սեղան կամ զարդարված հայելի, ունի իր պատմությունը, իր լռակյաց վկայությունը այն ժամանակների, երբ պալատը լի էր ձայներով՝ նուրբ երաժշտությունից մինչև դիվանագիտական քննարկումների շշուկներ։

Դարերի ընթացքում պալատը վերակառուցվել է, վերապրել պատերազմներ, անտեսվածություն, բայց չի կորցրել իր հոգին։ Այսօր այն պատկանում է Cisterna di Latina-ի համայնքին և ծառայում է որպես մշակութային կենտրոն՝ հյուրընկալելով ցուցահանդեսներ, համերգներ, գիտաժողովներ։ Վերականգնված հմայքով այն դարձել է կրթական և զբոսաշրջային կենտրոն, որտեղ հին պատերն այսօր պատմում են ոչ թե անցյալի կորստի, այլ հիշողության վերածննդի մասին։

Palazzo Caetani-ն վեր է ժամանակից։ Այն մի վայր է, որտեղ այցելուն պարզապես դիտորդ չէ, այլ ներգրավված մասնակից մի պատմության, որը դեռ շարունակվում է։ Այստեղ կարելի է կանգնել հայելու առաջ, տեսնել ոչ թե սեփական արտացոլանքը, այլ դարեր անցած մի ժառանգություն, որ խոսում է խստորեն, բայց փափուկ ձայնով` «Ես ժամանակն եմ, ես հիշողությունը եմ»։

29.06.2025/Շրջող օբեկտիվ/Նիդ. օրագիր

Տեսաերիզ` Ստելլա Հովսեփյանի