Նիդ.օրագիր/ Hay Azian
2023 թվականի դրությամբ աշխարհի ավելի քան 34 պետություն՝ ներառյալ ԱՄՆ-ը, Ֆրանսիան, Գերմանիան, Կանադան, Բրազիլիան, Ռուսաստանը և այլ երկրներ, պաշտոնապես ճանաչել են 1915 թվականի Հայոց ցեղասպանությունը։ Այս ճանաչումները պատմական արդարության ձեւական քայլեր են, որոնք մեծապես կարևոր են հիշողության պահպանման և մարդկության դեմ հանցագործությունների դեմ պայքարի տեսանկյունից։ Սակայն ճանաչման այս ցուցակի ներքո հրապարակված մեկնաբանությունը՝ կատարված ֆրանսահայ մտավորական Nicolas Nigoghos Seferian-ի կողմից, գալիս է կասկածի տակ դնելու այդ ճանաչումների գործնական արժեքը։
«Շնորհակալություն, բայց ի՞նչ է դա մեզ տվել»
Seferian-ը իր հրապարակման մեջ խորապես շնորհակալություն է հայտնում ճանաչում իրականացրած պետություններին, բայց միաժամանակ սթափ և քննադատական հայացքով բարձրացնում է կարևոր հարց․
«Ի՞նչ է այս ամենը մեզ տվել, բացի բարոյական սփոփանքից»։
Նրա կարծիքով, թեև այդ ճանաչումները ներկայացնում են միանշանակ համակրանք ու պատմական ճշմարտության ճանաչում, դրանք ոչ միշտ են վերածվում գործնական աջակցության կամ ճնշման՝ Թուրքիայի հասցեին։
Քաղաքական ու տնտեսական շահերի հակասություն
Հեղինակը վերլուծում է նաև այն երկրների դիրքորոշումը, որոնք մինչ այժմ չեն ճանաչել ցեղասպանությունը՝ հարց բարձրացնելով՝
«Չճանաչելը նշանակում է արդյո՞ք փաստերի մերժում, թե՞ տնտեսական ու քաղաքական պատճառներով հապաղում»։
Seferian-ը հիշեցնում է, որ միջազգային հարաբերություններում բարոյականությունը հաճախ երկրորդ պլան է մղվում ռազմավարական կամ տնտեսական շահերի դիմաց։
Ցեղասպանությունների անխուսափելիությունը
Հեղինակը ողբում է մարդկության կուրությունն ու անտարբերությունը, նշելով, որ եթե նույնիսկ Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչվեր ժամանակին, հազիվ թե դա կանխեր հետագա ողբերգությունները, ինչպիսին է Հոլոքոստը․
«Ցեղասպանությունները միշտ լինելու են, քանի որ աշխարհի մեծամասնությունը նախընտրում է փակել աչքերը»։
Իսկ եթե Թուրքիան ճանաչի...
Seferian-ը դիտարկում է մի հիպոթետիկ սցենար, ըստ որի Թուրքիան ոչ միայն ընդունում է պատմական փաստերը, այլև ճանաչում է ցեղասպանությունը։ Բայց նա հարցադրում է անում․
«Արդյո՞ք դա կվերադարձնի մեր կորցրած հողերը, ունեցվածքը, ժառանգությունը։»
«Ոչ։ Դա պարզապես գոհացնելու է մեր վիրավորված արժանապատվությունը»։
Նրա համոզմամբ՝ համընդհանուր ճանաչումը կհասնի այն պահին, երբ Թուրքիան իսկապես ընդունի ճշմարտությունը, բայց նույնիսկ այդ դեպքում արդարությունը կմնա մասնակի և խորհրդանշական։
Եզրակացություն
Nicolas Nigoghos Seferian-ի մեկնաբանությունը կարևոր է ոչ միայն իր ուղիղ խոսքի համար, այլև որպես մտածելու նյութ այն մասին, թե որքա՞ն ենք բավարարվում ձևական ճանաչումներով։ Արդյոք բավարար է միայն միջազգային համակրանքը, թե՞ հայ ժողովուրդը պետք է պայքարի նաև նյութական, իրավական և տարածքային վերականգնման համար։
Սեֆերյանի խոսքը՝ միաժամանակ հուզիչ, ռեալիստական և հստակ քննադատություն է այն սահմանափակումների, որոնք կան «ճանաչման» գաղափարի շուրջ։
📬 Հաղորդեք ձեր կարծիքը՝ ինչ եք կարծում Seferian-ի դիտարկումների մասին։
📢 Կիսվեք հոդվածով՝ շարունակելու այս կարևոր քննարկումը։
No comments:
Post a Comment