Հրատապ թեմա
02.06.2025/խմբագրի սյունակ
Եկեղեցի և պետություն. Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու և վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի միջև նոր ճգնաժամի խորքային պատճառները
Հայաստանում վերստին թեժացել է պետություն-եկեղեցի լարվածությունը։ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը, Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին Երկրորդի գլխավորությամբ, կոշտ հայտարարություն է տարածել՝ քննադատելով վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին, իսկ վերջինս իր հերթին խոսում է կաթողիկոսի անձնական վարքի մասին՝ այն համարելով ազգային անվտանգության հարց։ Այս ամենին զուգահեռ՝ տարբեր հոգևորականներ և վերլուծաբաններ էլ հրապարակավ բարձրաձայնում են նոր մտահոգություններ, ինչպիսիք են կաթողիկոսի հնարավոր «բիզնես կապերը» և քաղաքական պայքարի հրահրումը` հոգևորականի միջոցով։
Գլխավոր զարգացումները
Եկեղեցու հայտարարությունը. Գերագույն հոգևոր խորհուրդը կոշտ արձագանքեց վարչապետի հասցեին, ասելով, որ նա օրենքից վեր է դասում իրեն, տարածում վիրավորանքներ ու մեղադրանքներ, և սա վնասում է հավատացյալների իրավունքները ու վտանգում ազգային միասնությունը։
Վարչապետի հայտարարությունները. Նիկոլ Փաշինյանն ասում է, որ եթե Կաթողիկոս Գարեգին Երկրորդը իսկապես խախտել է կուսակրոնության ուխտը և զավակ ունի, նա այլևս իրավունք չունի լինել Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս։ Վարչապետը պնդում է, որ սա ոչ թե անձնական կյանքի խնդիր է, այլ ազգային անվտանգության։
Տեղի ունեցող իրադարձությունների ֆոնին Բագրատ Սրբազանն ու այլ հոգևորականներ, ըստ իրենց հայտարարությունների, ներգրավվել են հասարակական–քաղաքական պայքարի մեջ՝ պաշտպանելու եկեղեցու ինքնավարությունը և ազգային արժեքները։ Այստեղ Եկեղեցին շեղվել է իր չեզոք դիրքից։
Հանրության շրջանում նաև շրջանառվում են խոսակցություններ, թե Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը զբաղվում է բիզնեսով՝ եկեղեցական կանոններին հակառակ։ Սրանք պաշտոնական հաստատում չունեն, բայց վարչապետի և որոշ հոգևորականների հրապարակային հայտարարությունները նպաստում են լուրերի տարածմանը։
Ի՞նչ է կատարվում իրականում
Հայաստանի Սահմանադրությունը և «Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու մասին» օրենքը սահմանում են, որ պետությունն աշխարհիկ է, իսկ եկեղեցին՝ ինքնավար։ Եկեղեցու ներսի կարգապահական հարցերը (օրինակ՝ կուսակրոնության ուխտի խախտում) միայն եկեղեցու իրավասության ներքո են։ Բայց երբ խոսքը վերաբերում է կաթողիկոսի հեղինակությանը, վարչապետը պնդում է, որ դա ազգային անվտանգության հարց է, ոչ թե միայն եկեղեցու ներքին խնդիր։
Եկեղեցին, իր հերթին, հայտարարում է, որ սա քաղաքական հարձակում է, որի նպատակը եկեղեցու հեղինակությունը նվազեցնելն է։ Մայր Աթոռը նաև զգուշացնում է, որ նման հարձակումները վնասում են ժողովրդի միասնությունը և նպաստում օտար պետությունների քարոզչությանը։
Ի՞նչ է տեղի ունենում, երբ կուսակրոն հոգևորականը խախտում է ուխտը
Եկեղեցական կանոնները հստակ են․ եթե կուսակրոն հոգևորականը խախտում է ուխտը (ամուսնանում է կամ զավակ ունի), նա զրկվում է պաշտոնից, աստիճանից և այլ հոգևոր իրավունքներից։ Սա եկեղեցու կարգապահական կանոնների անքակտելի պահանջ է։ Բայց պարզաբանումը և որոշումը պետք է լինի Եկեղեցու ներսում, ոչ թե պետական պաշտոնյաների մակարդակով։
Ինչպե՞ս է Բագրատ Սրբազանը ներգրավված
Բագրատ Սրբազանը (Բագրատ Գալստանյան) և նրա համախոհները՝ մասնակցելով հանրային քննարկումներին, երբեմն նաև քաղաքական թեմաներով բողոքի ցույցերին են մասնակցում, այն ընկալվում է որպես «Սրբազան պայքար»։ Սակայն մյուս կողմը (իշխանությունները) սա դիտարկում է որպես անմիջական քաղաքական միջամտություն պետության գործերին։
Ի՞նչ անել, որ չվնասվի պետությունը և եկեղեցին
🔹 Եկեղեցու դիրքորոշումը պետք է լինի թափանցիկ․ Եթե կա կուսակրոնության ուխտի խախտման փաստ, եկեղեցին պարտավոր է իրականացնել ներքին քննություն և հրապարակել փաստերը։
🔹 Պետությունը պետք է հարգի եկեղեցու ներքին կարգապահական գործընթացները․ Չպետք է իրավական սահմանները խախտել՝ միջամտելով եկեղեցու ներքին հարցերին։
🔹 Հանրությունը պետք է խուսափի ծայրահեղ մեկնաբանություններից․ Անհրաժեշտ է հասկանալ՝ սա ոչ թե անձնական վեճ է, այլ հոգևոր և ազգային կարևոր խնդիր։
🔹 Եկեղեցու հնարավոր բիզնես շահերի մասին լուրերը պետք է ստուգվեն անկախ լրագրողների կամ համապատասխան կառույցների կողմից։ Եթե փաստեր չկան, լուրերը չեն կարող հիմք լինել մեղադրանքների համար։
Այս ճգնաժամը ցույց է տալիս պետության և եկեղեցու միջև վաղուց գոյություն ունեցող լարվածությունը։ Խնդիրները պետք է լուծվեն իրավական ճանապարհով և փոխադարձ հարգանքով` կա պետություն, կա օրենք։
Հայ ժողովուրդը՝ թե՛ Հայաստանում, թե՛ սփյուռքում, ուզում է ունենալ հուսալի եկեղեցի և հուսալի պետություն։
Եվ այդ ամենը հնարավոր է միայն, եթե երկխոսությունը լինի ազնիվ, փաստացի և առանց վիրավորանքների։
No comments:
Post a Comment