The Netherlands Diary/Նիդ.օրագիր

The Netherlands Diary/Նիդ.օրագիր
The Netherlands Diary

Sunday 11 October 2020

ՄԱՍՏՐԻԽՏԻ ՀԱՅԵՐՆ ԱՅՍՕՐ. Ներկայացնում է նիդերլանդական կայքը

 ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ (ARM/NL)

ՄԱՍՏՐԻԽՏԻ ՀԱՅԵՐՆ ԱՅՍՕՐ. Ներկայացնում է նիդերլանդական կայքը

Մաստրիխտում 43-ից ավելի թաղամասեր կան, որոնք իրենց առանձնահատկությունն ունեն: Քաղաքային կայքը («Thuis in Maastricht») համակողմանիորեն ներկայացնում է Մաստրիխտի բնակիչների կյանքն ու նրանց կատարած գործերը: Թղթակից Հանս Մոլեմանը եղել է հայաշատ համայնքում և ներկայացրել այսօրվա հայությանը հուզող խնդիրները: «Նիդերլանդական օրագիրը» որոշ կրճատումներով   ներկայացնում է հոդվածը:

 ՄԱՍՏՐԻԽՏԻ ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԸ ԱՂՈԹՈՒՄ Է ԽԱՂԱՂՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱՐ

Մաստրիխտի հայերը սրտացավորեն հետևում են Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ծավալված պատերազմին: Օգնության պիտույքներով արկղերը շարված են Պոտենբերգի հայկական եկեղեցում, որտեղ կիրակի օրն աղոթում էին խաղաղության համար:

Մաաստրիխտի հայ համայնքն ունի շուրջ 150 ընտանիք, ովքեր ուշադիր հետեւում են այն ամենին, ինչ տեղի է ունենում Լեռնային Ղարաբաղում ՝ Հարավային Կովկասի հայկական անկլավում, Մաաստրիխտից ավելի քան չորս հազար կիլոմետր դեպի արևելք, կատաղի մարտեր են ընթանում սեպտեմբերի վերջից:


ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ԺԱՄԱՆԱԿՆԵՐ

Հարեւան Ադրբեջանը նպատակ ունի նվաճել մոտ երեսուն տարի առաջ անջատված և Հայաստանի հետ կապ գտած տարածքը: Հայերը պնդում են, որ անկլավը, որտեղ ապրում է մոտ 150,000 մարդ, հին հայկական տարածք է: Այնուամենայնիվ, անցյալ դարում, Խորհրդային կայսրության ժամանակ, Մոսկվան Լեռնային Ղարաբաղը միացրեց Խորհրդային Ադրբեջանի տարածաշրջանին:

Խորհրդային Միության փլուզումից հետո Հայաստանն ու Ադրբեջանը դարձան անկախ երկրներ, իսկ Լեռնային Ղարաբաղը դարձավ թեժ վիճելի տարածք: Փոքր Հայաստանը (գրեթե երեք միլիոն բնակիչ, հիմնականում ուղղափառ քրիստոնյա) հակադրվում է զգալիորեն ավելի մեծ հարևան Ադրբեջանին (գրեթե տաս միլիոն բնակիչ, հիմնականում սուննի մահմեդականներ):

ԷՐԴՈՂԱՆԸ

Ադրբեջանն այժմ ունի Թուրքիայի Էրդողանի կառավարության աջակցությունը, մինչդեռ Հայաստանը ռազմական կապեր ունի Պուտինի Ռուսաստանի հետ: Հայաստանում ռուսները ունեն մեծ ռազմակայան ՝ ներառյալ կործանիչ ինքնաթիռներ ու տանկեր: Հայերն ունեն նաև արևմուտքի համակրանքը՝  մասնավորապես Ֆրանսիայի:

 Արևմտյան Եվրոպայի ամենամեծ հայկական սփյուռքը Ֆրանսիայում է, մոտ 700,000 մարդ: Այնտեղից են մշակույթի այնպիսի գործիչներ ինչպիսիք են Շառլ Ազնավուրը և Սիլվի Վարդանը:

ԿՈՏՈՐԱԾ

Մեծ սփյուռքը կարելի է բացատրել Հայաստանի ծանր պատմությամբ: Արտագաղթն արտասահմանում մեծապես աճեց այն բանից հետո, երբ թուրքական բանակը 1915-ի մոտակայքում արևելյան Թուրքիայում իրականացրեց հայ բնակչության խոշոր ջարդ: 2020 թվականին ութ միլիոն բնակչություն ունեցող հայկական սփյուռքն ավելի մեծ է, քան բուն Հայաստանի բնակչությունը: ԱՄՆ-ը և Ռուսաստանը ունեն յուրաքանչյուր հայկական արմատներով մոտ երկու միլիոն բնակիչ:

Նիդերլանդներում այժմ ապրում են ավելի քան քսան հազար հայազգի մարդիկ: Նրանց մեծ մասը ՝ մոտ յոթ հազար, կարելի է գտնել Ալմելոյի շրջանում: Մաաստրիխտն ու հարակից տարածքը ՝ Հասելտից  Գենկի միջով մինչև Ակեն-տելտ, այժմ ունեն շուրջ երեք հազար հայ բնակիչ, կարծում է Մաստրիխտում ԱՆԻ հայկական հիմնադրամի նախագահ Լեւոն Սարգիսը:

ԹԻԿՈՒՆՔԸ` ՃԱԿԱՏ

Սարգիսը պատրաստվում է ուրբաթ առավոտյան հանգստյան օրերի եկեղեցական արարողություններին: Շաբաթ օրը հուղարկավորություն կա, կիրակի օրը ՝ սուրբ պատարագ, - պատմում է նա: Միջոցառումների ժամանակ անհրաժեշտ է նախասրահներում հստակ նշումներ կատարել անվտանգ հեռավորության (կորոնավիրուսի պատճառով,-ծանոթ.Նիդ.օրագիր) վրա գտնվող նստատեղերի համար:

Սարգիսը կրքոտ խոսում է այն աջակցության մասին, որը Մաաստրիխտի հայ համայնքը կատարում է: Անհրաժեշտ գումարն արդեն հավաքվել է Լիմբուրգում `Նիդերլանդների հայ օգնության ֆոնդի` Armeniefonds.nl- ի միջոցով :

ՄԱՅՐ ՏԱՃԱՐԸ

Հրթիռային Հարվածն հասցվել է Ադրբեջանի բանակի կողմից, կան զոհեր: Քաղաքացիները տուժել են նաև Լեռնային Ղարաբաղի մայրաքաղաք Ստեփանակերտում և երկրորդ քաղաք Շուշիում:

Հարված է ստացել  Շուշիի հայկական տաճարը, հայտնում է Սարգիսը `իր հեռախոսում փնտրելով եկեղեցու վնասված շենքի լուսանկարները:

Նա մտավախություն չունի, որ հայկական անկլավը կվերցվի Ադրբեջանի կողմից: «Նրանք չեն կարողանա դա անել: Մեր տղաները ուժեղ են », - ասում է Սարգիսը: Նրա խոսքով ՝ այժմ ադրբեջանցիները մեծ վնասներ են կրել, և ճնշումը մեծանում է Բաքվի կառավարության և նրա դաշնակից Թուրքիայի վրա:

ԽԱՂԱՂՈՒԹՅՈՒՆ

«Մենք պատերազմ չենք ուզում: Ամեն կիրակի մենք աղոթում ենք մեր եկեղեցում խաղաղության համար », - ասաց Մաաստրիխտի հայկական ասոցիացիայի նախագահը:

Սեպտեմբերի կեսերին Մաաստրիխտի Keizer Karelplein-ի վրա գտնվող Saint Servatius բազիլիկայում տեղի ունեցավ խաղաղության համերգ: Դա արվել է Քյոլնի հայ համայնքի հետ համատեղ՝ գերմանահայ երաժշտական ​​«Լույս» երաժշտական ​​ընկերության դիրիժոր Արտակ Ոսկանյանի ղեկավարությամբ:

 ՍԵՐՎԱՏԻՈՒՍ

Մաստրիխտը հատուկ կապ ունի հայ ժողովրդի հետ Սուրբ Սերվատիուսի միջոցով: Քաղաքի հովանավոր սուրբը հայկական ծագում ունի, և դա հպարտությամբ է լցնում Մաաստրիխտի հայ ժողովրդին: Այժմ Պոտենբերգի հայկական եկեղեցու անդամները մասնակցում են նաև Սանկտուրա նավարկությանը քաղաքում, իսկ 2016 թ.-ին համայնքը նվիրեց հայկական խաչքար, որը տեղադրվել է Սուրբ Սերվատիուս եկեղեցու մոտ:

Սերվատիուսը ծնվել է մեր թվարկության 4-րդ դարում Հայաստանում, որն այդ ժամանակ աշխարհում առաջին քրիստոնյա երկիրն էր: Հետագայում նա դարձավ Նիդերլանդների առաջին եպիսկոպոսը: Սերվաասի բազիլիկան կառուցվել է Վրիյթոֆի վրա գտնվող նրա գերեզմանի վրա: 2012-ի մարտին «Անի» հիմնադրամը քաղաքապետարանի մակարդակով կազմակերպեց խոշոր սիմպոզիում  `« Servatius the Armenian »խորագրով:

ԿԱՐԱՊԵՏ

1990-ականների սկզբին քիչ թվով հայեր էին ապրում Հարավային Լիմբուրգում: Նրանց առաջին հանդիպումները 1993 թվականին էին ՝ «Հայոց հույս» (հայկական հույս) անունով, Մաստրիխտի Մարիս Ստելլայի շենքում:

Պոտենբերգի եկեղեցին, որը բացվեց 1966-ին `որպես Կաթոլիկ Քրիստոսի Համբարձման եկեղեցի, շահագործումից հանվեց 2011-ին: 2013-ին շենքը հանձնվեց Հայ առաքելական եկեղեցուն, որը  վերանվանվեց «Սուրբ Կարապետ»:

Նիդերլանդերեն տարբերակը կարդացեք այստեղ`

https://www.thuisinmaastricht.nl/armeense.../




No comments:

Post a Comment